آداب و فضيلت حجامت
به سند صحيح از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه دوا چهار چيز است ؛ حجامت و دوا در بينى چانيدن و حقنه كردن و قى كردن .
در حديث ديگر منقول است كه آنحضرت گذشتند بر جماعتى كه حجامت ميكردند، فرمودند كه چه مي شد شما را اگر تأخير مي كرديد تا پسين روز يكشنبه كه درد را بيشتر از بدن مي كشد.
در حديث ديگر فرمود كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم در روز دوشنبه بعد از عصر حجامت كردند، به اجرت حجّام گندم دادند.
در حديث ديگر فرمود كه : حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم روز دوشنبه بعد از عصر حجامت مي كردند، و فرمود كه حجامت كردن در آخر روز دوشنبه درد را از بدن مي كشد، كشيدنى .
در روايت ديگر منقول است كه : شخصى ديد كه حضرت امام موسى عليه السّلام در روز جمعه حجامت مي كردند، گفت فداى تو شوم در روز جمعه حجامت مي كنى ؟ حضرت فرمود كه هرگاه خون زيادتى كند بر تو خواه در شب و خواه در روز آية الكرسى بخوان و حجامت بكن .
از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم منقول است كه : هر كه حجامت كند در روز سه شنبه هفدهم يا چهاردهم يا بيست و يكم ماه، او را شفا دهد از دردهاى همه سال ، شفا بخشد او را از دردسر و درد دندان و ديوانگى و خوره و پيسى .
در روايت ديگر منقول است كه : شخصى ديد كه حضرت امام على نقى عليه السّلام در روز چهارشنبه حجامت مي كردند، گفت كه اهل مكّه و مدينه از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم روايت مى كنند كه هر كه در روز چهارشنبه حجامت كند، پيس شود ملامت نكند مگر خود را، فرمود كه دروغ مى گويند، كسى پيس مى شود كه مادرش در حيض به او حامله شده باشد.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : هر كه خواهد حجامت كند بايد كه در روز پنجشنبه حجامت كند، به درستى كه در هر پسين جمعه خون از جاى خود حركت مي كند، از ترس قيامت و به جاى خود بر نمى گردد تا صبح روز پنجشنبه ، فرمود كه هر كه حجامت كند در روز پنجشنبه از آخر ماه در اوّل روز دردها را از بدنش مى كشد.
در حديث ديگر فرمود كه چون حجامت كنى و خون از محلّ حجامت بيرون آيد، پس بگو پيش از آن كه حجمه را بريزند بِسْمِ اللّهِ اَعُوذُ بِاللّهِ الْكَريمِ فى حَجامَتى هذِهِ مِنَ الْعَيْنِ فى الدَّمِ وَمِنْ كُلّ سُوءٍ.
در حديث ديگر فرمود كه : حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم حجامت در سر و درميان هر دو كتف و در پشت گردن مي كردند، يكى را نافعه مى ناميدند، ديگرى را مغيثه يعنى به فرياد رسنده و سيّم را منقذه يعنى خلاص كننده از بلاها.
در روايت ديگر فرمود كه : منقذه آن است كه از سر بينى شبر كنى به جانب بالا و به هر جاى سر كه برسد در آن جا حجامت كنى .
در روايت معتبر منقول است كه : حضرت امام موسى عليه السّلام در روز چهارشنبه حجامت مي كردند، تب برطرف نشد، پس در روز جمعه حجامت كردند و تب بر طرف شد.
در روايت ديگر منقول است كه : حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام بعد از عصر حجامت كردند، از حضرت اميرالمؤمنين عليه السّلام منقول است كه : حجامت كردن بدن را صحيح مي كند، عقل را محكم مي كند، فرمود كه حجامت مكنيد در روز چهارشنبه و در روز جمعه ساعتى هست كه هر كه در آن ساعت حجامت كند، بميرد.
در حديث ديگر فرمود كه : روز سه شنبه روز خون گرفتن است .
در روايت ديگر از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم نهى وارد شده است از حجامت كردن در روز چهارشنبه و از حضرت امام موسى علیه السّلام منقول است كه : در روز پنجشنبه حجامت بكند.
به سند معتبر از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم منقول است كه اگر در چيزى شفا هست در شيشه حجّام و در خوردن عسل است ، فرمود كه نيكو عادتى است حجامت ديده را جلا مي دهد و دردها را مي برد.
منقول است كه حضرت صادق عليه السّلام فرمود كه : جبرئيل براى حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم مسواك و حجامت را آورد. در فقه الرّضا مذكور است ، كه چون اراده حجامت كنى چهار زانو در پيش حجّام بنشين و بگو بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ اَعُوذُ بِاللّهِ الْكَريمِ فى حَجامَتى مِنَ الْعَيْنِ فى الدَّمِ وَمِنْ كُلّ سُوءٍ وَاَعْلالٍ وَ اَمْراضٍ وَ اَسْقامٍ وَ اَوُجاعٍ وَ اَسْاءَلُكَ الْعافِيَةَ وَ الْمُعافاةَ وَالشِّفاءَ مِنْ كُلِ داءٍ.
در حديث ديگر منقول است : به حضرت صادق علیه السّلام عرض كردند، كه مردم بد مي دانند حجامت را در روز شنبه و چهارشنبه فرمود، كه حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود، كه هر گاه كسى زيادتى خون در خود يابد البتّه حجامت كند كه مبادا او را بكشد، فرمود هر كه اوّل سه شنبه اي كه آذر ماه رومى است كه اوّل بهار است ، حجامت كند باعث صحّت بدن او مى شود.
حضرت امام محمّد باقر عليه السّلام فرمود كه : حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم را هيچ آزارى به هم نيم رسيد مگر آن كه پناه به حجامت مي بردند.
در حديث ديگر فرمود كه : حجامت سرّ شفاى همه دردهاست به غير از مرگ .
در حديث ديگر فرمود كه : هر كه نظر كند به اوّل حجمه كه از خون او بريزند امان مي يابد از درد چشم تا حجامت ديگر.
در روايتى از حضرت صادق علیه السّلام منقول است كه : چون حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم حجامت مي كردند، به آب سرد غسل مي كردند تا حرارت خون را فرو نشاند.
در حديث ديگر فرمود كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم اوّل در پشت گردن حجامت مي كردند، پس جبرئيل آمد و امر كرد آن حضرت را به حجامت ميان دو كتف .
در حديث ديگر مروي است كه : حضرت صادق عليه السّلام حجامت كردند و بعد از حجامت سه پارچه قند با نبات طلبيدند و تناول نمودند، فرمودند كه خون صافى را متولّد مى كند، حرارت را قطع مي كند.
از حضرت امام على النّقى عليه السّلام منقول است كه : انار شيرين بعد از حجامت خون را ساكن مي كند، خون اندرون را صاف مي كند.
از حضرت صادق علیه السّلام منقول است كه : حجامت روز شنبه باعث ضعف مى شود.
در روايت ديگر منقول است كه : بسيار بود حضرت امام رضا عليه السّلام در ميان شب زيادتى خون مى يافتند، در آن وقت حجامت مي كردند.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : در ماه مبارك رمضان به تر آن است كه حجامت را در شب بكنند، فرمود كه حجامت ما در روز يكشنبه است ، حجامت شيعيان ما در روز دوشنبه است ، فرمود كه زينهار كه ناشتا حجامت مكن تا اندك چيزى بخورى كه بيش تر باعث بيرون آمدن خون و قوّت بدن مى شود، فرمود كه چون بعد از اكل(غذا خوردن) حجامت كنند خون جمع مى شود و خون فاسد را بيرون مي كند، اگر پيش از اكل باشد خون صالح بيرون مي رود و خون فاسد در بدن مي ماند.
زياد شحام مى گويد كه به خدمت حضرت صادق عليه السّلام بودم ، كه حجّام را طلبيدند و فرمودند كه محجمه خود را بشو و بند كن پس انارى طلبيدند و تناول فرمودند، چون از حجامت فارغ شدند انار ديگر طلبيدند و تناول فرمودند، گفتند كه خوردن انار در اين وقت صفرا را فرو مى نشاند.
حضرت امام محمّد باقر عليه السّلام از ابو بصير پرسيدند، كه مردم بعد از حجامت چه چيز مى خورند؟ گفت برگ كاسنى و سركه ، فرمود كه باكى نيست .
از حضرت امام موسى عليه السّلام منقول است كه : كسى خواهد حجامت كند در روز شنبه حجامت بكند، فرمود كه حجامت كردن در روز يكشنبه شفاى هر درد است .
در روايتى وارد شده كه نبايد حجامت كرد، در روز چهار شنبه هر گاه قمر در عقرب باشد.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : روز پنجشنبه خون در موضع حجامت جمع مى شود. پس چون ظهر شد در بدن متفرّق مى شود، پس حجامت را پيش از ظهر بكنيد.
در حديث ديگر نهى فرموده از حجامت كردن در وقت ظهر روز جمعه .
از حضرت امام موسى عليه السّلام منقول است كه : در هفتم ماه حزيران رومى كه در اوايل تابستان است ، حجامت بكن ، اگر نشود درچهاردهم بكن .
حضرت صادق عليه السّلام فرمود كه حجامت را در آخر روز به جا آوريد.
از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم منقول است كه حجامت در گودى پشت سر موجب غلبه فراموشى است .
حضرت صادق علیه السّلام فرمود كه : حجامت سر به فرياد رسنده است و براى هر دردى نافع است ، غير از مرگ پس از هر دو طرف ابرو شبر كردند به جانب پشت و به آن جا كه انگشت ها مي رسيد نشان داد، كه آن جا حجامت مى بايد كرد.
در روايت ديگر منقول است كه : در روز سه شنبه ساعتى هست كه اگر حجامت در آن ساعت اتفاق افتد، خون بند نمى شود تا بميرد، فرمود كه هر كه در وقت ظهر روز جمعه حجامت كند و بلائى به او برسد ملامت نكند مگر خود را.
در حديث ديگر فرمود كه آية الكرسى بخوان و در هر روز كه خواهى حجامت كن و فرمود كه حجامت سر نافع است ، براى ديوانگى و خوره و پيسى و درد دندان .
حليه المتّقين - علاّمه محمّد باقر مجلسی رحمه الله