* سلام بر مهدی فاطمه*

در آداب بيت الخلاء :

چون خواهد كه داخل بيت الخلاءِ شود سر را بپوشاند و اگر در بالاى عمّامه چيزى بر سر گيرد به تر است ، و بسم اللّه بگويد و اين دعا بخواند به اين عنوان بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ اَلّلهُمَّ اِنّى اَعُوذُبِكَ مِنَ الْخَبيثِ الْمُخْبِثِ الْمُخْبِثِ الرِّجْسِ النَّجِسِ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ و ديگر بگويد بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَلااِلهَ اِلاّ اللّهُ رَبِّ اَخْرِجْ عَنّى اْلاَذْى سَرْحا بَغَيْرِ حِسابِ وَاجْعَلْنى لَكَ مِنَ الشّاكِرينَ فيماتَصْرِفهُ عَنّى مِنَ اْلاَذى اَوِ الْغَمِّ الَّذى لَوْجَبَسْتَهُ عَنّى هَلَكْتُ لَكَ الْحَمْدُ اَعْصِمْنى مِنْ شَرِّما فى هذِهِ الْبُقْعَةِ وَاَخْرِجْنى مِنْها سالِما وَحُلْ بَيْنى وَ بَيْنَ طاعَةِ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ و چون داخل شود پاى چپ را مقدّم دارد، بنابر مشهور و حديثش به نظر نرسيده است ، چون عورتش باز شود بِسْمِ اللّه بگويد تا شيطان چشم بر هم نهد و نظرش به عورت او نيفتد و چون درست بنشيند بگويد اَلّلهُمَّ اذْهَبْ عَنّى الْغَذى وَاْلاَذى وَاجْعَلْنى مِنْ الْمُتِطَهِّرينَ و جمعى گفته اند كه سنّت است كه تكيه بر پاى چپ كند و پاى راست را گشاده گذارد، و مستندش به نظر نرسيده است و چون غايط يا بول به دشوارى بيرون آيد، و بعضى گفته اند مطلقاً اي ندعا بخواند اَلّلهُمَّ كَما اَطْعَمْتَنيهِ طَيّبا فى عافِيَةٍ فَاءَخْرِجْهُ مِنّى خَبيثا فى عافِيَةٍ.
در حديث است كه بر هر بنده فرشته موكّل است كه سر او را به زير مي اندازد در بيت الخلا كه نظر به حدث خود كند، پس آن فرشته مى گويد كه اي فرزند آدم ، اين عاقبت خورش هاى توست كه سعى بسيار در خوبى و پاكيزگى آنها مي كردى ، پس فكر كن كه از كجا به هم رساندى و عاقبت به كجا رسيد، پس سزاوار آن است كه در اين حال بنده اين دعا بخواند اَلّلهُمَّ ارْزُقْنىَ الْحَلالَ وَجَنّبْنى الْحَرامَ چون نظرش به آب استنجا افتد بگويد اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذى جَعَلَ الْماءَ طَهُورا وَلَمْ يَجْعَلْهُ نَجِسا و چون خواهد استنجا كند بگويد اَلّلهُمَّ حَصِّنْ فَرْجى وَاسْتُرْ عَوْرَتى وَحَرِّمْنى عَلَى النّارِ وَوَفِّقْنى لِما يُقَّرِبُنى مِنْكَ ياذَالْجَلالِ وَاْلاِكْرامِ و چون برخيزد دست بر شكمش بمالد و بگويد اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذى هَنانى طَعامى وَ شَرابى وَعافانى مِنَ الْبَلْوى و چون خواهد بيرون آيد پاى راست را مقدّم دارد، بنابر مشهور و دست بر شكمش بمالد و بگويد اَلْحَمْدُلِلّه الَّذى عَرَّفَنى لَذَّتَهُ وَاءَبْقى فى جَسَدى قُوَّتَهُ وَاَخْرَجَ عَنّى اَذاهُ يالَها مِنْ نِعْمَةٍ لايِقْدِرُ الْقادِروُنَ قَدْرَها و در بعضى از كتب حديث يالَها نِعْمَةٍ سه مرتبه وارد شده است ، سنّت است كه بعد از انقطاع قطرات بول استبرا كند، بعضى استبرا را واجب مي دانند، طريق استبرا آن است كه انگشت ميان دست چپ را نزديك مقعد گذاشته به قوّت بكشد تا زير خصيتين سه مرتبه پس انگشت شهادت را به زير ذَكَر گذارد، انگشت مهين را بر بالاى آن به قوّت بكشد تا سر ذَكَر سه مرتبه ، اكثر علماءِ گفته اند، كه سر ذَكَر را سه مرتبه به فشارد و اين مستندى ندارى و سنّت است استنجا به آب سرد كردن ، كه دفع بواسير مي كند، بسيار نشستن در بيت الخلا مكروه است .
منقول است كه حضرت لقمان فرمود كه در بيت الخلاها نوشتند كه بسيار نشستن در بيت الخلا باعث بواسير مى شود، استنجا به استخوان و سرگين كردن مكروه است ، زيرا كه اجنّه به خدمت حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم آمدند، از براى خود و حيوانات خود طعامى طلبيدند حضرت استخوان را براى ايشان و سرگين را براى حيوانات ايشان قرار داد، به اين سبب استخوان را پاك كردن خوب نيست و هم چنين استنجا به ساير مطعومات كردن خصوصاً نان كراهت شديد دارد، استنجا به چيزهاى محترم مثل تربت حضرت امام حسين عليه السّلام و نوشته كه در آن قرآن يا نام خدا يا نام پيغمبران يا ائمّه عليهم السّلام يا حديث يا فقه بوده باشد، حرام است و اگر بر وجه استخفاف كند كافر مى شود، استنجا به دست راست كردن مطلقاً مكروه است ، و به دست چپ هم مكروه است در صورتى كه در آن انگشترى باشد كه در آن اسم خدا باشد و الحاق كرده اند علماءِ اسماءِ انبيا و ائمّه معصومين صلوات اللّه عليهم را هر گاه به قصد نام ايشان كنده باشند و مكروه است با خود بردن به بيت الخلا چنين انگشترى را هر چند در انگشت نباشد و هم چنين با خود بردن قرآن و تعويذ و دعا و همچنين با خود بردن نقره سكّه دار مگر آن كه در كيسه باشد و مكروه است مسواك كردن در بيت الخلا كه باعث گند دهان مى شود، مكروه است حرف گفتن در آن حال مگر به ذكر خدا و دعاهاى مقرّره و آية الكرسى و حمد الهى كردن و آن چه مؤذن مي گويد از پى آن گفتن چنان چه منقول است كه حضرت موسى در مناجات با خداوند خود گفت كه حالتى چند بر من است كه تو را از آن بزرگ تر مي دانم كه در آن احوال تو را ياد كنم ، فرمود كه اى موسى در همه حال مرا ياد كن كه ياد من در همه حال نيكوست و واجب است ، ردّسلام يا اگر اسم از حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم را بشنود صلوات بفرستد بنابر قول جمعى و سنّت است كه اگر عطسه كند، حمد بگويد، صلوات بفرستد، جايز است كه اگر كارى با كسى داشته باشد و ترسيد كه تا بيرون آمدن فوت شود، به اشاره و دست زدن اعلام نتواند كرد، سخن بگويد و منقول است كه هر كه در بيت الخلا سخن بگويد حاجتش بر آورده نشود و مكروه است خوردن و آشاميدن در حال بول و غايط و استنجا به آبى كردن كه بويش متغيّر شده باشد به غير نجاست مگر آن كه آب ديگر يافت نشود.

در بيان احوال و اوضاع و مكان هائى كه نهى از آنها وارد شده است :
واجبست كه عورت خود را از ناظر محترم بپوشاند نه از زن و متعه خود و نه از كنيزي كه وطى او توند كرد، نه اطفالى كه تميز نداشته باشند و ساير حيوانات ، و عورت ذَكَر و خصيتين و دبر و فرج زن است ، سنّت است كه تمام بدن را بپوشاند يا آن كه پنهان شود در خانه يا كوى و اگر در صحرا باشد، دور شود كه كسى جثّه او را نبيند و اكثر علماءِ برآن اند كه حرام است رو به قبله كردن و پشت به قبله كردن در حالت بول و غايط خواه در صحرا باشد، خواه در بنا و احوط اجتناب است چنان چه از حضرت امام رضا عليه السّلام منقول است هر كه برابر قبله بول كند از روى فراموشى پس به خاطرش آيد و از براى تعظيم و اجلال قبله بگردد به جانب ديگر از آن جا برنخيزد، مگر آن كه حق تعالى او را بيامرزد، احوط آن است كه در حالت استنجا نيز رو و پشت به قبله نكند، سنّت است كه رو به مشرق يا مغرب بكند و احواط آن است كه از مابين مشرق و مغرب نيز اجتناب كند، احوط آن است كه اگر قبله را نداند سعى كند، در معرفت قبله تا خاطر جمع كند، كه رو و پشت به قبله نكرده است و اگر متعذر باشد باكى نيست و در اين صورت اگر پشت به قبله كند به تر است ، سنّت است كه از جهت بول بر جاى بلندى يا جائى كه خاك بسيار داشته باشد برود تا خاطر جمع باشد كه به او ترشّح نمي كند چنان چه منقول است كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه وآله وسلّم از همه كس بيش تر احتراز از بول مي كردند تا آن كه هرگاه اراده بول مي كردند به جاى بلندى مي رفتند يا جائي كه خاك نرم بسيارى بود كه مبادا بول ترشّح كند.
در احاديث بسيار وارد شده است كه بيش تر عذاب قبر از سهل شمردن بول و از كج خلقى است و در آب بول كردن مكروه است ، در آب ايستاده بول كردن بدتر است .
در احاديث معتبره وارد شده است تجويز بول كردن در آب روان و وارد شده است كه در آب ايستاده بول كردن باعث تسلّط اجنّه و شياطين مى شود، مورث ديوانگى و غلبه فراموشى است ، به تر آن است كه غايط را هم در ميان آب نكند و ايستاده بول كردن مكروه است ، بلكه غايط را هم ايستاده كردن مكروه است .

حليه المتّقين - علاّمه محمّد باقر مجلسی رحمه الله

در مشورت كردن با برادران و آداب آن :

از اميرالمؤمنين عليه السّلام منقول است كه : نفس خود را به مخاطره ها مياندازد كسي كه مستغنى مي شود براى خود از رأى ديگران .
درحديث ديگر فرمود كه مشورت كن با جماعتى كه از خدا ترسند و دوست دارند برادران مؤمن را به قدر پرهيزكارى ايشان و بپرهيز از زنان بد و از نيكان ايشان در حذر باش و اگر تو را به نيكى امر كنند مخالفت كن ايشان را تا طمع نكنند درآن كه موافقت ايشان كنى در بدي ها.
درحديث ديگر فرمود كه من بيزارم از كسى كه مسلمانى با او مشورت كند و آن چه خير او را در آن داند نگويد.
از حضرت رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم منقول است كه : هرگروهى كه با يكديگر مشورت كنند و در ميان ايشان كسى باشد كه نامش محمّد يا احمد يا محمود يا حامد باشد و در مشورت ايشان داخل باشد البتّه آن چه خير ايشان است بر ايشان ظاهرمي شود.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : به عمّار ساباطى فرمود كه اگر خواهى كه نعمت الهى براى تو مستقيم باشد و مروّت تو كامل باشد و زندگانى تو نيكو باشد در امور خود مشورت مكن با بنده و با مردم دون .
از حضرت رسول صلّى الله عليه وآله وسلّم منقول است كه : مشورت مكن با جبان ترسان كه راه به درشدن را بر تو تنگ مي كند و مشورت مكن با بخيل كه مانع مي شود تو را از رسيدن به غايت مقصود خود و مشورت مكن با كسي كه حرص دنيا داشته باشد كه زينت مي دهد براى تو هر رأى را كه بدتر است .
در حديث ديگر فرمود كه يا على كسى كه طلب خير از خدا مي كند حيران نمى شود و كسي كه در كارها با مردم مشورت مي كند، پشيمان نمي شود و حضرت اميرالمؤمنين عليه السّلام فرمود كه هلاك نمى شود كسى كه مشورت كند.
در حديث ديگر منقول است كه : بسيار بود كه حضرت امام رضا عليه السّلام با آن عقل كامل، مشورت مي فرمود با سياهى از غلامان خود و مي فرمود كه بسا باشد كه خدا خير ما را بر زبان او جارى سازد.
در احاديث معتبره منقول است كه : با عاقل دين دار پرهيزكار مشورت كن و چون چيزى بگويد خلاف آن مكن كه مورث فساد دنيا و آخرت تو مي شود.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : هركه برادر مؤمنش با او مشورت كند و آن چه محض خير او داند نگويد خدا عقل و رأيش را برطرف مي كند.
در حديث ديگر فرمود كه مشورت كردن حدّى چند دارد كه هركه آنها را نداند مضرّت مشورت براى بيش از منفعت است : اوّل آن كه كسى كه با او مشورت مي كند عاقل باشد، دوم آن كه آزاد و متديّن باشد، سيم آن كه برادر و دوست و يار او باشد، چهارم آن كه او را بر تمام سرّ خود مطلع گرداند چنان چه خود (از) جهات آن امر منتفع مي شوى به مشورت و اگر آزاد و دين دار است آن چه حق سعى است مي كند در خيرخواهى تو و اگر يار و دوست دار تو است چون راز خود را به او گفتى افشا نمي كند و بدان كه از براى فضيلت مشورت و اهتمام در همين كافى است كه حق تعالى پيغمبر خود را كه عقل مكنونات بود در قرآن مجيد امر به مشورت فرموده است كه : وَشاوِرْهُمْ فى الاَْمْرِ فَاِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ يعنى مشورت كن با اصحاب خود در امور پس چون عزم كردى پس توكّل كن برخدا.

آداب سیر و سلوک :

اوّل : قرآن
دوم : دائم الوضو بودن
سوم : پرهيز از پرخورى
چهارم : اجتناب از پرحرفى
پنجم : محاسبه
ششم : مراقبه
هفتم : ادب مع الله
هشتم : عزلت
نهم : نماز شب
دهم : تفكّر
يازدهم : ياد خدا
دوازدهم : رياضت و تهذيب
سيزدهم : همّت
چهاردهم : توبه

آداب نماز از منظر شیخ رجبعلی خیاط

شیخ معتقد بود که هر حرکتی خلاف ادب در محضر آفریدگار، معلول وسوسه شیطان است و می‌گفت: شیطان را دیدم بر جایی که انسان در نماز، می‌خاراند، بوسه می‌زند!!
شیخ رجبعلی خیاط برای جسد بی‌روح نماز، ارزش چندانی قائل نبود و می‌کوشید علاقمندان او حقیقتاً نمازگزار باشند.
یکی از ویژگی‌های برجسته تربیت شدگان مکتب جناب شیخ رجبعلی خیاط، حضور قلب در نماز است و این نبود مگر بدین جهت که شیخ برای جسد بی‌روح نماز، ارزش چندانی قائل نبود و می‌کوشید علاقمندان او حقیقتاً نمازگزار باشند.
در رهنمودهای جناب شیخ درباره نماز چهار نکته اساسی وجود دارد که هر چهار مورد برگرفته از متن قرآن و احادیث اسلامی است:
1- عشق
شیخ رجبعلی خیاط معتقد بود همانگونه که عاشق از سخن گفتن با معشوق خود لذت می‌برد، نمازگزار باید از راز و نیاز با خدای خود احساس لذت کند؛ او شخصاً چنین بود و اولیای الهی همگی چنین‌اند.
رسول خدا (ص) لذت خود از نماز را این گونه توصیف می‌فرمایند:
جعل الله جل ثناۆه قرة عینی فی الصلاة، و حبّب إلی الصلاة کما حبّب إلی الجائع الطعام، و إلی الظمآن الماء، و إنّ الجائع إذا أکل شبع، و إنّ الظمآن إذا شرب روی، و أنا لا أشبع من الصلاة؛ خداوند (جل ثناۆه) نور دیده مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من گردانید، همچنان که غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب تشنه. (با این تفاوت که) گرسنه هر گاه غذا بخورد سیر می‌شود و تشنه هر گاه آب بنوشد سیراب می‌شود، اما من از نماز سیر نمی‌شوم.»
از کلمه “ما”‌ بگذرید، آن جا که در کارها کلمه «من» و «ما» حکومت می‌کند شرک است، فقط یک ضمیر حاکم است آن هم ضمیر «هو» و اگر از آن ضمیر بگذرید ضمایر دیگر شرک است.
یکی از شاگردان شیخ، که حدود سی سال با او بوده می‌گوید: خدا شاهد است که من می‌دیدم در نماز، مثل یک عاشق در مقابل معشوقش ایستاده، محو جمال اوست.
2- ادب
مؤدب بودن نمازگزار در محضر آفریدگار متعال، یکی از مسایلی است که اسلام به آن اهمیت بسیاری داده است.
امام سجاد علیه‌السلام در این باره می‌فرماید: «و حق الصلاة أن تعلم أنها وفادة إلی الله عز و جل، و أنک فیها قائم بین یدی الله عز و جل فإذا علمت ذلک قمت مقام الذلیل الحقیر، الراغب الراهب، الراجی الخائف، المستکین المتضرع، و المعظم لمن کان بین یدیه بالسکون و الوقار، و تقبل علیها بقلبک و تقیمها بحدودها و حقوقها.
حق نماز این است که بدانی نماز، وارد شدن بر خدای عز و جل است و تو با نماز در پیشگاه خداوند عز و جل ایستاده‌ای، پس چون این را دانستی، باید همچون بنده‌ای ذلیل و حقیر، راغب و راهب و امیدوار و بیمناک و بینوا و زاری کننده باشی و به احترام کسی که در مقابلش ایستاده‌ای با آرامش و وقار بایستی و با دل به نماز رو کنی و آن را با رعایت شرایط و حقوقش، به جای آوری. »
جناب شیخ درباره ادب حضور می‌گوید: «شیطان همیشه می‌آید سراغ انسان، یادت باشد که توجه خود را از خدا قطع نکن، در نماز مؤدب باش.
در نماز باید همانند هنگامی که در برابر شخصیت بزرگی خبردار ایستاده‌ای باشی، به گونه‌ای که اگر سوزن هم به تو بزنند تکان نخوری! »
این سخن را شیخ به فرزندش در پاسخ به این سؤال که: شما موقعی که نماز می‌خوانید لبخند می‌زنید، گفته است. فرزند رجبعلی خیاط می‌گوید: من حدس می‌زنم که لبخند ایشان به شیطان است، که با لبخند به او می‌گوید: زورت نمی‌رسد!
شیخ معتقد بود که هر حرکتی خلاف ادب در محضر آفریدگار، معلول وسوسه شیطان است و می‌گفت: «شیطان را دیدم بر جایی که انسان در نماز، می‌خاراند، بوسه می‌زند!! »

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «فضل الوقت الأول علی الآخر کفضل الاخرة علی الدنیا؛ فضیلت اول وقت (نماز) بر آخر وقت، همچون فضیلت آخرت است بر دنیا. »

3- حضور قلب
باطن نماز، یاد خدا و حضور صادقانه دل نمازگزار در محضر قدس حق تعالی است، و از این رو پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «لا یقبل الله صلاة عبد لا یحضر قلبه مع بدنه؛ خداوند نماز بنده‌ای را که دلش با بدنش حضور ندارد، نمی‌پذیرد. »
جناب شیخ با توجه به این نکته، سعی می‌کرد قبل از اقامه نماز جماعت، حاضران را آماده نماز با حضور قلب کند. نماز او نمونه یک نماز با حضور قلب بود.
همچنین حمید فرزام یکی از شاگردان “رجبعلی خیاط “در این باره می‌گوید: نمازشان خیلی با طمأنینه و با آداب بود و گاهی که دیر می‌رسیدم و قیافه ایشان را در نماز می‌دیدم انگار لرزه‌ای بر اندامشان مستولی، قیافه نورانی، رنگ پریده و غرق در ذکری بودند که می‌گفتند؛ حواسشان کاملاً جمع نماز بود و سرشان پایین، استنباطم این است که جناب شیخ هیچ شکی، حتی به اندازه سر سوزن در دلش نبود.
یکی دیگر از شاگردان شیخ می‌گوید: گاهی به من می‌گفت: «فلانی! می‌دانی در رکوع و سجود چه می‌گویی؟ در تشهد که می‌گویی: «اشهد أن لا اله ألا الله وحده لا شریک له»، آیا راست می‌گویی؟ آیا هوای نفس نداری؟! آیا به غیر خدا توجهی نداری؟!»

4- مواظبت بر نماز اول وقت
در احادیث اسلامی بر نماز گزاردن در اول وقت تأکید فراوانی شده است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «فضل الوقت الأول علی الآخر کفضل الاخرة علی الدنیا؛ فضیلت اول وقت (نماز) بر آخر وقت، همچون فضیلت آخرت است بر دنیا. »
رجبعلی خیاط مقید بود که نمازهای پنجگانه را در اول وقت می‌خواند و دیگران را نیز بدان توصیه می‌فرمود.

*نوکر امام حسین(ع) نمازش تا الان نمی‌ماند
خطیب توانا، حجت الاسلام والمسلمین سیدقاسم شجاعی، خاطره جالبی از رجبعلی خیاط در این ‌باره دارند.
وی در این باره مطرح کرده است: من از دوران مدرسه و ابتدایی منبر می‌رفتم و چون لحن سخن گرمی داشتم روضه‌های زیادی را می‌رفتم از جمله روزهای هفتم ماه به منزل جناب مرحوم آقا شیخ رجبعلی نکوگویان (خیاط) می‌رفتم.
از پله‌ها که بالا می‌رفتیم، اتاق دست چپ، خانم‌ها جمع می‌شدند و برایشان روضه ماهانه می‌خواندم، اتاق جناب شیخ هم طبقه پایین آن قرار داشت. آن زمان 13 ساله بودم و هنوز به حد بلوغ نرسیده بودم.
شیخ معتقد بود که هر حرکتی خلاف ادب در محضر آفریدگار، معلول وسوسه شیطان است.
روزی بعد از اتمام منبر به طبقه پایین آمدم و برای اولین بار با جناب شیخ برخورد کردم، گویا عازم بازار بود، سلام کردم، یک نگاه به صورت من کرد و فرمود: «پسر پیغمبر (ص) و نوکر امام حسین (ع) نمازش تا الان نمی‌ماند!! »
گفتم: چشم، در حالتی که دو ساعت به غروب مانده بود و آن روز مهمان بودم و تا آن ساعت نماز نخوانده بودم، به محض اینکه به صورتم نگاه کرد، این حالت را در من دید و گوشزد کرد.
این مطلب موجب شد که من مواقعی در همان دوران قبل از بلوغ و بعد از آن گاهی در مجالس ایشان – که مثلاً در منزل آقای حکیمی آهن فروش بود – می‌رفتم و از همان نوجوانی احساس می‌کردم این مرد، صحبت که می‌کند مطالبش الهامی است، چون اطلاعات علمی نداشت، ولی وقتی صحبت می‌کرد تمام مخاطبین را مجذوب می‌کرد، به طوری که هنوز هم من از وی خاطرات و سخن دارم.

من جمله، از کلماتی که همیشه در ذهن من است اینکه می‌‌گفت: «از کلمه “ما”‌ بگذرید، آن جا که در کارها کلمه «من» و «ما» حکومت می‌کند شرک است، فقط یک ضمیر حاکم است آن هم ضمیر «هو» و اگر از آن ضمیر بگذرید ضمایر دیگر شرک است. »
وقتی این طور کلمات را مرحوم رجبعلی خیاط مطرح می‌کرد، در قلب و فکر انسان نقش می‌بست .

*خشم، آفت نماز
از شیخ رجبعلی خیاط نقل شده ‌است که: «شبی حوالی غروب از نزدیک مسجدی در اوایل خیابان سیروس تهران عبور می‌کردم – برای درک فضیلت نماز اول وقت – وارد شبستان مسجد شدم دیدم شخصی مشغول اقامه نماز است و هاله‌ای از نور اطراف سر او را گرفته، پیش خود فکر کردم که بعد از نماز با او مأنوس شوم ببینم چه خصوصیاتی دارد که چنین حالتی در نماز برای او پدیدار است.
پس از پایان نماز همراه او از مسجد خارج شدم نزدیک در مسجد، وی با خادم مسجد بگو مگویی پیدا کرد و به او پرخاش کرد و به راه خود ادامه داد، پس از عصبانیت دیدم آن هاله نور از روی سرش محو شد! »
________________________________________

ترجمه ی باب يازدهم : آداب خارج شدن از خانه

امام صادق (ع) فرمود:

چون از خانه خود خارج شدى ، چنان بيرون رو، كه گويى باز نمى گردى وبيرون رفتن تو تنها براى اطاعت يا انگيزه اى دينى باشد و آرامش و وقار را پيشه خود ساز و در آشكار و نهان خداى را ياد كن .

يكى از ياران ابوذر (ره ) به در منزل وى رفت و از اهل منزل پرسيد:
آيا ابوذر در خانه است ؟
- بيرون رفته است .
- كى باز مى گردد؟
- هنگامى كه او را رها كنند، چرا كه او مالك و صاحب اختيار خود نيست .

چون از پيش خلق خدا - چه نيك و چه بد- مى گذرى ، عبرت گير و از خداى متعال بخواه كه تو را در شمار بندگان خاصّ خويش قرار دهد و به گذشتگان از آن جماعت پيوندت دهد و با آنان محشورت فرمايد.

او را بدين سبب كه از شهوات دورت داشته و از اعمال زشت گناه كاران حفظ كرده ، حمد و سپاس بگوى .

چشم خويش را از شهوات و اعمال و افعالى كه از آن نهى شده ، فرو بند.

در راه رفتن ، اعتدال را رعايت كن ؛ نه تندرو باش و نه سست گام ، و در هر خلوتى حدود الهى را پاس بدار، كه گويى در حال عبور از صراط مى باشى و هر آن با خطر لغزيدن روبه رو هستى و بسيار به اطراف خود منگر.

به مردم سلام كن و به سلام آنان پاسخ گو.

هر كس كه تو را در راه حق يارى مى دهد، يارى نما. گمراه را ارشاد كن واز جاهلان دورى گزين ؛ و چون به خانه خويش بازگشتى ، چنان وارد شو، كه مرده به قبر وارد مى شود، چرا كه مرده را جز به رحمت و عفو خداى متعال اميد نباشد.