آداب مشورت كردن
در مشورت كردن با برادران و آداب آن :
از اميرالمؤمنين عليه السّلام منقول است كه : نفس خود را به مخاطره ها مياندازد كسي كه مستغنى مي شود براى خود از رأى ديگران .
درحديث ديگر فرمود كه مشورت كن با جماعتى كه از خدا ترسند و دوست دارند برادران مؤمن را به قدر پرهيزكارى ايشان و بپرهيز از زنان بد و از نيكان ايشان در حذر باش و اگر تو را به نيكى امر كنند مخالفت كن ايشان را تا طمع نكنند درآن كه موافقت ايشان كنى در بدي ها.
درحديث ديگر فرمود كه من بيزارم از كسى كه مسلمانى با او مشورت كند و آن چه خير او را در آن داند نگويد.
از حضرت رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم منقول است كه : هرگروهى كه با يكديگر مشورت كنند و در ميان ايشان كسى باشد كه نامش محمّد يا احمد يا محمود يا حامد باشد و در مشورت ايشان داخل باشد البتّه آن چه خير ايشان است بر ايشان ظاهرمي شود.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : به عمّار ساباطى فرمود كه اگر خواهى كه نعمت الهى براى تو مستقيم باشد و مروّت تو كامل باشد و زندگانى تو نيكو باشد در امور خود مشورت مكن با بنده و با مردم دون .
از حضرت رسول صلّى الله عليه وآله وسلّم منقول است كه : مشورت مكن با جبان ترسان كه راه به درشدن را بر تو تنگ مي كند و مشورت مكن با بخيل كه مانع مي شود تو را از رسيدن به غايت مقصود خود و مشورت مكن با كسي كه حرص دنيا داشته باشد كه زينت مي دهد براى تو هر رأى را كه بدتر است .
در حديث ديگر فرمود كه يا على كسى كه طلب خير از خدا مي كند حيران نمى شود و كسي كه در كارها با مردم مشورت مي كند، پشيمان نمي شود و حضرت اميرالمؤمنين عليه السّلام فرمود كه هلاك نمى شود كسى كه مشورت كند.
در حديث ديگر منقول است كه : بسيار بود كه حضرت امام رضا عليه السّلام با آن عقل كامل، مشورت مي فرمود با سياهى از غلامان خود و مي فرمود كه بسا باشد كه خدا خير ما را بر زبان او جارى سازد.
در احاديث معتبره منقول است كه : با عاقل دين دار پرهيزكار مشورت كن و چون چيزى بگويد خلاف آن مكن كه مورث فساد دنيا و آخرت تو مي شود.
از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : هركه برادر مؤمنش با او مشورت كند و آن چه محض خير او داند نگويد خدا عقل و رأيش را برطرف مي كند.
در حديث ديگر فرمود كه مشورت كردن حدّى چند دارد كه هركه آنها را نداند مضرّت مشورت براى بيش از منفعت است : اوّل آن كه كسى كه با او مشورت مي كند عاقل باشد، دوم آن كه آزاد و متديّن باشد، سيم آن كه برادر و دوست و يار او باشد، چهارم آن كه او را بر تمام سرّ خود مطلع گرداند چنان چه خود (از) جهات آن امر منتفع مي شوى به مشورت و اگر آزاد و دين دار است آن چه حق سعى است مي كند در خيرخواهى تو و اگر يار و دوست دار تو است چون راز خود را به او گفتى افشا نمي كند و بدان كه از براى فضيلت مشورت و اهتمام در همين كافى است كه حق تعالى پيغمبر خود را كه عقل مكنونات بود در قرآن مجيد امر به مشورت فرموده است كه : وَشاوِرْهُمْ فى الاَْمْرِ فَاِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ يعنى مشورت كن با اصحاب خود در امور پس چون عزم كردى پس توكّل كن برخدا.