* سلام بر مهدی فاطمه*

آداب و دعاهاي وضو :

و سزاوار آن است كه در حالت وضو رو به قبله بنشيني و در حين نظر كردن به آب بگويي :
امام محمّد باقر عليه السّلام فرمودندكه : هر گاه از براي وضو ساختن دست در آب وارد کردي، بگو:
بسم الله و بالله ، اللهم اجعلنى من التوابين ، و اجعلنى من المتطهرين .
بنام خدا، و به ياري خدا، خداوندا مرا از توبه كنندگان و از پاكيزه گان قرار ده .
دعاي هنگام وضو :
روايت شده است از امام جعفر صادق عليه السّلام که فرمودند :
روزي اميرالمؤمنين عليه السّلام با فرزند خود محمّد حنفيّه - رضي الله عنه - نشسته بود كه گفت : اي محمّد براي من ظرفي از آب بياور تا براي نماز وضو سازم. پس محمّد حنفيّه امتثال امر پدر بزرگوار نمود و براي وضوي آن حضرت آب آورد. پس حضرت اميرالمؤمنين عليه السّلام از آن آب به دست راست خود برداشتند و بر دست چپ ريختند و در آن حين اين دعا را خواندند:
بسم الله و الحمدلله الّذي جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا ؛
تبرّك مي جويم در ابتداي اين فعل به نام پروردگار خود، و سپاس و ستايش خدايي را كه آب را پاك و پاك كننده گردانيد (تا به آن خود را از آلودگي ها پاك سازيم)، و آن را نجس نگردانيد ( كه ما نتوانيم خود را به آن پاك سازيم). گفت : بعد از آن، حضرت استنجا فرمودند، يعني در مقام تطهير عورتين در آمدند و در آن حين اين دعا را مي خواندند:
اللّهمّ حصن فرجي ، و اعفه ، و استر عورتي ، و حرّمني علي النّار ؛
خدايا نگاه دار عورت مرا از ملامست به بدن نامحرم ، و نظر افتادن غير بر آن ، و بپوشان عورت مرا از چشم مردم ، و مرا بر آتش دوزخ حرام گردان . گفت : بعد از آن مضمضه كردند يعني سه مرتبه به دست مبارك آب در دهان كردند، و در آن حين مبادرت به خواندن اين دعا فرمودند:
اللّهم لقّني حجّتي يوم القاك ، و اطلق لساني بذكراك ؛
خدايا مرا تفهيم كن و حجت مرا به زبان من ده روزي كه به موقف لقاي تو در آيم ( تا به آن توسّل جويم به جواب آنچه از من پرسند)، و گويائي ده زبان مرا به ذكر خود تا هميشه به آن مشتغل باشم. گفت : بعد از آن استنشاق كردند يعني سه مرتبه به دست مبارك آب در بيني كردند و در آن حين اين دعا را خواندند :
اللّهمّ لا تحرّم علي ريح الجنّه ، و اجعلني ممّن يشمّ ريحها و روحها و طيبها ؛
خدايا بر من نسيم بهشت را حرام مگردان، و مرا از جمله ي آن كساني كه استشمام آن مي كنند و از نكهت و بوي خوش آن دِماغ جان را معطّر مي سازند قرار بده . گفت : بعد از آن روي مبارك را شستند و در حال شستن اين دعا را خواندند:
اللّهمّ بيّض وجهي يوم تسودّ فيه الوجوه و لا تسوّد وجهي يوم تبيضّ فيه الوجوه ؛
خدايا مرا روزي كه بندگان گناهكار تو از خجلت بسياري گناه خود سياه رو مي شوند، سفيد رو گردان و مرا روزي كه بندگان نيكو كردار تو در جزاي حسن كردار سفيد رو مي باشند، سياه رو مگردان . بعد از آن دست راست را شستند، و اين دعا را خواندند :
اللّهمّ اعطني كتابي بيميني و الخلد في الجنان بيساري و حاسبني حسابا يسيرا ؛
خدايا در موقف عرصات نامه ي اعمال مرا به دست راست من بده ، (و از تقصيرات من كه مقتض نامه به دست چپ دادن باشد در گذر) و خلود بهشت عنبر سرشت را به آساني به من ارزاني دار، و چون مرا در معرض حساب آري حساب مرا به آساني و سهولت انجام ده. بعد از آن دست چپ را شستند و اين دعا را خواندند:
اللّهمّ لا تعطني کتابي بشمالي و لا تجعلها مغلوله الي عنقي و اعوذبك من مقطّعات النّيران ؛
خدايا در موقف عرصات نامه ي اعمال مرا به دست چپ من مده، و آن را طوق گردن من مگردان، و پناه مي برم به رحمت و مغفرت تو از جامه هائي كه از قطعه قطعه ي آتش فراهم شده است . و بعد از آن مسح سر كردند و اين دعا را خواندند:
اللّهمّ غشّني رحمتك و بركاتك ؛
خدايا رحمت و بركات نعمت خود را شامل من ساز. بعد از آن پاها را مسح كردند و اين دعا را خواندند:
اللّهمّ ثبّتني علي الصّراط يوم تزلّ فيه الاقدام و اجعل سعيي فيما يرضيك عنّي ؛
خدايا مرا بر پل صراط بر پاي دار، و قدم هاي مرا از لغزيدن بر آن نگاه دار و همه ي سعي مرا بر امري كه متضمّن رضاي تو از من باشد، مصروف بدار. بعد از آن سر مبارك بالا كردند و به جانب محمّد حنفيّه نظر افكنده، فرمودند كه : اي محمّد، هر بنده از بندگان مؤمن كه وضو سازد مثل اين وضويي كه من گرفتم و بگويد مثل آنچه من گفتم در هر وقت، هر آينه خداوند در جزاي عمل او به ازاء هر قطره از قطرات آبي كه در آن وضو صرف كرده است، تا روز قيامت ملكي كه تقديس و تسبيح و تكبير او مي كرده باشد، بيافريند ، و ثواب عمل او را تا روز قيامت در نامه ي اعمال آن بنده ي مؤمن ثبت گردانند، و ذلك فضل الله يوتيه من يشاء ( مفتاح الفلاح . ص 41 – 44(
کتاب شريف (( مفتاح الفلاح )) تأليف محمّد عامِلي ( شيخ بهايي ) رحمه الله مي باشد.
* اندکي از کلمات و عبارات کتاب مفتاح الفلاح، با ادبيات روان تري نوشته شده است و با متن اصلي کتاب تفاوت ناچيزي دارد.

آداب وضو :

1 - مستحب است كه مصرف آب بيش از يك مد نباشد؛ (حدود 750 گرم )
2 - مسواك كردن ؛ هر چند با انگشت باشد. بهتر است كه با شاخه سبز شاخه اى كه هنوز خشك نشده است ، مسواك نمود. (چوب ادراك ) چرا كه مسواك نمودن ، دهان را پاكيزه ، بلغم را برطرف و حافظه را زياد مى كند و باعث خشنودى حق تعالى است . گفته اند كه دو ركعت نماز بعد از مسواك زدن از هفتاد ركعت نماز به غير مسواك با فضيلت تر است .
3 - اگر از ظرف وضو مى گيرد، آن را سمت راست خود قرار دهد و رو به قبله بنشيند.
4 - وقتى نگاهش به آب افتاد اين دعا را بخواند: الحمدلله الذى جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا؛ حمد و سپاس شايسته خدايى است كه آب را پاك كننده قرار داد و آن را نجس و ناپاك نساخت .
5 - گفتن نام خدا ؛ (بسم اللّه و بالله ).
6 - شستن دست ها قبل از شروع وضو و گفتن : اللهم اجعلنى من التوابين و اجعلنى من المتطهرين ؛ خدايا مرا از توبه كاران و از پاكيزه كنندگان قرار بده.
7 - سه بار مضمضه كردن (گرداندن آب در دهان ). بهتر است كه آب را بيرون بريزد و بگويد: ((اللهم لقنى حجتى يوم القاك و اطلق لسانى بذكرات ؛ خدايا دليلم را روزى كه ملاقات مى كنم تو را به دهانم گذار و زبانم را به ذكر خودت گويا كن !))
8 - سه بار استنشاق كردن ؛ يعنى آب در بينى كردن و بيرون ريختن و بگويد: اللهم لاتحرم على ريح الجنة واجعلنى ممن يشم ريحها و روحها و طيبها؛ خدايا بوى بهشت را بر من حرام مكن و مرا از كسانى قرار بده كه بو، نسيم و عطر بهشت را مى بويند.
9 - دو بار شستن صورت و دست ها.
10 - هنگام شستن صورت بگويد: اللهم بيض وجهى يوم تسود الوجوه و لاتسود وجهى يوم تبيض الوجوه خدايا مرا رو سفيد كن روزى كه صورت ها سياه مى شوند و سياه مكن رويم را روزى كه چهره ها سفيد مى شوند!))
11- با دست راست يك كف آب بردارد و در كف دست چپ بريز و سپس ‍ روى دست راست بريزد و بگويد: اللهم اعطنى كتابى بيمينى و الخلد فى الجنان ظهرى و لا تجعلها مغولة الى عنقى و اءعوذ الى عنقى و اءعوذ بك من مقطعات النيران ؛ خدايا نامه اعمالم را به دست چپم مده و آن را از پشتم نيز مده و آن را به گردنم نبند! پناه مى برم به تو از تكه هاى آتش !))
13 - مردها در شستن اول ، آب را بر پشت آرنج بريزند و در شستن دوم بر پيش آرنج قسمت داخلى بريزند؛ بر عكس زن ها.
14 - مستحب است كه آب روى قسمت بالاى آرنج ريخته شود.
15 - مستحب است كه آب را بر عضو بريزد، نه عضو را در آب فرو ببرد.
16 - مستحب است كه هنگام شستن ، دست را بر اعضا بكشد؛ هر چند بدون كشيدن دست ، شسته شود.
17 - مستحب است كه هنگام شستن صورت ، چشم ها را باز بگذارد.
18 - مستحب است كه در موقع مسح سر بگويد: اللهم غشنى رحمتك و بركاتك ؛ خدايا رحمت و بركاتت مرا فرا گيرد!
19 - سزاوار است كه هنگام مسح پاها بگويد: اللهم ثبتنى على الصراط يوم تزل الاقدام واجعل سعيى فيما يرضيك عنى يا ذاالجلال و الاكرام خدايا مرا بر صراط پا بر جا بدار؛ روزى كه پاها بلغزد و سعى و تلاش مرا در راهى قرار بده كه از من بپسندى اى صاحب جلال و اكرام !
20 - مستحب است كه بعد از اتمام وضو، بگويد: اللهم انى اسئلك تمام الوضوء و تمام الصلوة و تمام رضوانك و الجنه . الحمداللّه رب العالمين خدايا از تو درستى وضو و نماز و كمال رضوان و بهشت را مى خواهم . حمد براى خداست ؛ خدايى است كه پروردگار جهانيان است .
21 - خواندن سوره قدر؛ سه مرتبه بعد از وضو.
22 - استعمال بوى خوش.

مكروهات وضو :
1 - كمك گرفتن از ديگران در مقدمات قريبه وضو؛ مثل ريختن آب در دست وضو گيرنده .
2 - وضو گرفتن در محل استنجا؛ مثلا در توالت .
3 - وضو گرفتن از ظرفى كه طلاكوب يا نقره كوب است يا نقش صورت بر آن مى باشد.

وضو گرفتن با آب هاى زير مكروه مى باشد :
الف ) آبى كه در آفتاب گرم شده باشد.
ب ) آبى كه در غسل واجب به كار رفته باشد.
ج ) آب متعفن .
د) آب چاهى كه حيوانى در آن افتاده قبل از كشيدن آب چاه به مقدار معين .
ه ) آبى كه در آن مار يا عقرب يا قورباغه مرده باشد.
و) آب نيم خورده زن حائض . ز) آب نيم خورده موش ، اسب ، قاطر، الاغ و حيوان نجاستخوار و مردارخوار، بلكه آب نيم خورده همه حيوانات حرام گوشت.