* سلام بر مهدی فاطمه*

مركز پاسخگویی: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: فدك در قرآن كریم
سؤال:در مورد فدك حضرت زهرا(س) قرآن كریم چه میفرماید؟
پاسخ:فدك سرزمینی آباد و حاصلخیزی بود كه در نزدیكی خیبر قرار داشت، این سرزمین، پس از دژهای خیبر، نقطة اتكا یهودیان حجاز به شمار میرفت. پیامبر اكرمبرای پایان دادن به سلطه یهودیان در این سرزمین، سفیری به نام محیط پیش سران فدك فرستاد. آنها صلح و تسلیم را بر جنگ ترجیح دادند و موافقت كردند نیمی از حاصل را هر سال در اختیار پیامبر اكرم قرار دهند و بر ضد مسلمانان توطئه نكنند و حكومت اسلام در برابر این مبلغ امنیت منطقه آنها را تأمین نماید.

سرزمینهایی كه بدون جنگ و خونریزی به دست مسلمانان میافتد، مربوط به شخص پیامبر و امام پس از وی میباشد. و آنان میتوانند آن را اجاره دهند یا نیازمندیهای مشروع نزدیكان خود را به شكل آبرومندی برطرف سازد.

روی این اساس پیامبر اكرم فدك را به دختر گرامی خود حضرت زهرا بخشید.

محدثان و مفسران شیعه و گروهی از دانشمندان سنی مینویسند وقتی آیه وَ ءَاتِ ذَا الْقُرْبَیَ حَقَّهُو وَ الْمِسْكِینَ وَ ابْنَ السَّبِیل;(اسرأ،26) و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راه مانده را ]دستگیری كن[. نازل شد پیامبر دختر خود فاطمه را خواست و فدك را به وی واگذار كرد.(الدرالمنثور، سیوطی، ج 5، ص 238، داراحیأ التراث العربی.)

همه مفسران اعم از شیعه و سنی قبول دارند كه این آیه، در حقّ نزدیكان و خویشاوندان پیامبر نازل گردیده و دختر وی روشنترین مصداق ذیالقربی است. در قرآن كریم، تنها آیه یاد شده و آیه 38 روم وَ ءَاتِ ذَا الْقُرْبَیَ حَقَّهُو وَ الْمِسْكِینَ وَ ابْنَ السَّبِیل راجع به فدك است. اطلاعات بیشتر در این زمینه را باید در كتابهای تاریخی و حدیثی جستجو كرد.(ر.ك: فروغ ابدیت، آیت اللّه جعفر سبحانی، ج 2، ص 271، مركز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.)

مركز پاسخگویی: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: معنای زهرا در قرآن
سؤال:زهرا، در قرآن به چه معناست؟ آیا حضرت فاطمه از معنای اسم خودشان خبر داشتند; یعنی علم غیب داشتند، یا به او چیزی وحی میشد؟

پاسخ:یكی از القاب حضرت فاطمه زهرا است.( ر.ك: زندگانی فاطمه زهرا، سیدجعفر شهیدی، ص 33، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ) در روایات، علتهای گوناگونی برای نام نهادن حضرت فاطمه به زهرا ذكر شده است. امام صادق میفرماید: حضرت فاطمه را زهرا نامیدند، چون هنگامی كه در محراب عبادت میایستاد، نورش برای اهل آسمان پرتو افشانی میكرد; همان گونه كه نور ستارگان برای اهل زمین پرتو افشانی میكنند.( ر.ك: علل الشرایع، شیخ صدوق، ج 1، ص 180، مطبعة الحیدریه، نجف. )

در روایت دیگر میخوانیم: حضرت فاطمه زهرا نامیده شده، چون خداوند او را از نور عظمتش آفرید.( ر.ك: همو، معانی الاخبار، ص 64، دفتر انتشارات اسلامی. ) كلمه زهرا در قرآن نیامده است، ولی كلمه زهرة كه هم خانواده زهرا است، در قرآن ذكر شده است. ولا تَمُدَّنَّ عَینَیكَ اِلیَ ما مَتَّعنا بِهِ اَزوَجـًا مِنهُم زَهرَةَ الحَیوَةِ الدُّنیا لِنَفتِنَهُم فیهِ; (طه،131) و هرگز چشمان خود را به نعمتهای مادّی، كه به گروههایی از آنان دادهایم، میفكن. اینها شكوفه های زندگی دنیاست; تا آنان را در آن بیازماییم… كلمه زهرة در این آیه به معنای غنچه و شكوفه است كه با صفا نماید و از این جهت در زبان عربی به هر چیز نورانی زهرا میگویند.( قاموس قرآن، سیدعلی اكبر قرشی، ج 3، ص 183، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت فاطمه همانند دیگر معصومین علم غیب داشتند، ولی وحی ویژه پیامبران است. در روایت میخوانیم، امام صادقمیفرماید: حضرت فاطمه هفتاد و پنج روز پس از رحلت رسول اللّه زنده ماند… در این مدت، جبرئیل بر او نازل میشد، و از پدرش، جایگاه پدرش و آن چه بعد از او در ذریهاش رخ خواهد داد، خبر میداد و حضرت علی می نوشت.( ر.ك: كافی، ثقة الاسلام كلینی، ج 1، ص 458، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت زهرا و ائمه با فرشتگان در ارتباط بودند و با آنان سخن میگفتند، از این رو، آنان را محدّث مینامند; ولی وحی رسالتی نداشتند.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: آیه قرآن در شأن حضرت زهرا(س)
سؤال:كدام آیات در شأن حضرت فاطمه((علیها السلام)) نازل شده باشد؟

پاسخ:فدك از اموالی بود كه بدون جنگ از یهودیان به پیامبر اسلام رسید. بر اساس آنچه در قرآن مجید آمده است اینگونه اموال از آن پیامبر است و بر اساس آنچه در احادیث آمده، هنگامی كه آیه: «و آت ذاالقربی حقّه(1); به ذی القربی به حقّش را بده» نازل گردید، پیامبر به دستور خداوند فدك را به فاطمه داد كه از آن او و فرزندان و نوادگانش باشد.

بر این اساس، فدك از غنائم نبود تا به طور مساوی میان همه تقسیم شود; بلكه بر اساس تشریع الهی مال پیامبر بود و به دستور خدا به فاطمه((علیها السلام)) داده شد.

1 - سوره آل عمران، آیه 61.

2 - سوره احزاب، آیه 3.

فاطمه زهرا((علیها السلام)) از زمره آنان بود، نازل گردیده است.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: مهدویت
موضوع فرعی: كتاب هایی در مورد حضرت زهرا(س)
سؤال:چه كتاب هایی در مورد حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) نوشته شده آنها را نام ببرید.

پاسخ:كتابهای فراوانی در مورد حضرت زهرا س و حضرت مهدی عج نوشته شده است .برخی از آنها عبارتند از : بانوی نمونة اسلام ، زندگانی فاطمة زهراس ، كتابنامة حضرت فاطمة زهرا ، علی مظهر عدل و فاطمه مظهر تقوا ، مهدی موعود ، پیشوای دوازدهم ، خورشید مغرب ، عصر زندگی ، در انتظار خورشید ، گفتمان مهدویت .

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: شهادت
موضوع فرعی: مخفی بودن مقبره حضرت زهرا(س)
سؤال:چرا قبر حضرت زهراس مخفی است؟

پاسخ:حضرت زهراس كه بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) با مصایب و ناملایمات بسیاری از سوی حكومت مواجه شد، نوعی مبارزه منفی با آنان را آغاز نمود و با تمامی توان كوشید كه انحراف سیاسی را به رسمیت نشناسد و این پیام را هم به گوش آیندگان برساند. او كه به فرموده خداوند معصوم است. و به فرموده پیامبر(ص) خشم و- . احزاب (33)، آیه 33.

غضبش، خشم و غضب خداوندی است. و گفترار و رفتارش برای دیگران اسوه است، با قهر سیاسی با ابوبكر و عمر(شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 220. ) پیام نارضایتی خویش را به گوش مردم میرساند. حضرت زهراس وصیت نمود كه در تشییع جنازهاش جز چند تن از خویشان، دیگران شركت نكنند، و او را شبانه دفن نمایند. حكومت هم تلاش كرد كه وانمودكند دختر پیامبر با آنان قهر نكرده است. امام علی(ع) هم به وصیت حضرت فاطمه عمل كرد، و قبرش را مخفی كرد و در قبرستان بقیع هفت یا به قولی چهار قبر ساخت تا قبر حضرت زهرا مشخص نشود. و در واكنش برخی مبنی بر نبش قبر حضرت با شدت تمام مقاومت نمود. در هر حال هم از سوی حضرت زهراس و هم از سوی امام علی(ع) و فرزندانش تلاش- . همان، ص 223.

بسیاری شد تا قبر آن بانوی بزرگ مخفی بماند، برخی ممكن است مخفی بودن قبر حضرت زهراس را با مخفی بودن قبر امام علی(ع) تشبیه كنند و بگویند: علت این كار خوف از نبش قبر از سوی دشمنان باشد، این سخن قابل قبول نیست چون مسلمانان در هر حزب و دسته سیاسی كه باشند برای رعایت ظاهر هم كه بوده باشد، به دختر پیامبر احترام میگذاشتند، وانگهی از زمان امام صادق(ع) به بعد قبر امام علی(ع) توسط اهل بیت به مردم معرفی شد، چرا این كار را درباره قبر حضرت زهراس نكردند؟ طبیعی است كه این مخفی نگه داشتن قبر حضرت زهراس یك پیام سیاسی دارد و آن نشان دادن مظلومیت آن حضرت و عدم رضایتش از حكومت آن زمان است.

- . برای اطلاع بیشتر، ر. ك: سید جعفر شهیدی، زندگانی حضرت فاطمهس، ص 163 - 165.