* سلام بر مهدی فاطمه*

مركز پاسخگویی: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: معنای زهرا در قرآن
سؤال:زهرا، در قرآن به چه معناست؟ آیا حضرت فاطمه از معنای اسم خودشان خبر داشتند; یعنی علم غیب داشتند، یا به او چیزی وحی میشد؟

پاسخ:یكی از القاب حضرت فاطمه زهرا است.( ر.ك: زندگانی فاطمه زهرا، سیدجعفر شهیدی، ص 33، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ) در روایات، علتهای گوناگونی برای نام نهادن حضرت فاطمه به زهرا ذكر شده است. امام صادق میفرماید: حضرت فاطمه را زهرا نامیدند، چون هنگامی كه در محراب عبادت میایستاد، نورش برای اهل آسمان پرتو افشانی میكرد; همان گونه كه نور ستارگان برای اهل زمین پرتو افشانی میكنند.( ر.ك: علل الشرایع، شیخ صدوق، ج 1، ص 180، مطبعة الحیدریه، نجف. )

در روایت دیگر میخوانیم: حضرت فاطمه زهرا نامیده شده، چون خداوند او را از نور عظمتش آفرید.( ر.ك: همو، معانی الاخبار، ص 64، دفتر انتشارات اسلامی. ) كلمه زهرا در قرآن نیامده است، ولی كلمه زهرة كه هم خانواده زهرا است، در قرآن ذكر شده است. ولا تَمُدَّنَّ عَینَیكَ اِلیَ ما مَتَّعنا بِهِ اَزوَجـًا مِنهُم زَهرَةَ الحَیوَةِ الدُّنیا لِنَفتِنَهُم فیهِ; (طه،131) و هرگز چشمان خود را به نعمتهای مادّی، كه به گروههایی از آنان دادهایم، میفكن. اینها شكوفه های زندگی دنیاست; تا آنان را در آن بیازماییم… كلمه زهرة در این آیه به معنای غنچه و شكوفه است كه با صفا نماید و از این جهت در زبان عربی به هر چیز نورانی زهرا میگویند.( قاموس قرآن، سیدعلی اكبر قرشی، ج 3، ص 183، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت فاطمه همانند دیگر معصومین علم غیب داشتند، ولی وحی ویژه پیامبران است. در روایت میخوانیم، امام صادقمیفرماید: حضرت فاطمه هفتاد و پنج روز پس از رحلت رسول اللّه زنده ماند… در این مدت، جبرئیل بر او نازل میشد، و از پدرش، جایگاه پدرش و آن چه بعد از او در ذریهاش رخ خواهد داد، خبر میداد و حضرت علی می نوشت.( ر.ك: كافی، ثقة الاسلام كلینی، ج 1، ص 458، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت زهرا و ائمه با فرشتگان در ارتباط بودند و با آنان سخن میگفتند، از این رو، آنان را محدّث مینامند; ولی وحی رسالتی نداشتند.