* سلام بر مهدی فاطمه*

مركز پاسخگویی: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: فدك در قرآن كریم
سؤال:در مورد فدك حضرت زهرا(س) قرآن كریم چه میفرماید؟
پاسخ:فدك سرزمینی آباد و حاصلخیزی بود كه در نزدیكی خیبر قرار داشت، این سرزمین، پس از دژهای خیبر، نقطة اتكا یهودیان حجاز به شمار میرفت. پیامبر اكرمبرای پایان دادن به سلطه یهودیان در این سرزمین، سفیری به نام محیط پیش سران فدك فرستاد. آنها صلح و تسلیم را بر جنگ ترجیح دادند و موافقت كردند نیمی از حاصل را هر سال در اختیار پیامبر اكرم قرار دهند و بر ضد مسلمانان توطئه نكنند و حكومت اسلام در برابر این مبلغ امنیت منطقه آنها را تأمین نماید.

سرزمینهایی كه بدون جنگ و خونریزی به دست مسلمانان میافتد، مربوط به شخص پیامبر و امام پس از وی میباشد. و آنان میتوانند آن را اجاره دهند یا نیازمندیهای مشروع نزدیكان خود را به شكل آبرومندی برطرف سازد.

روی این اساس پیامبر اكرم فدك را به دختر گرامی خود حضرت زهرا بخشید.

محدثان و مفسران شیعه و گروهی از دانشمندان سنی مینویسند وقتی آیه وَ ءَاتِ ذَا الْقُرْبَیَ حَقَّهُو وَ الْمِسْكِینَ وَ ابْنَ السَّبِیل;(اسرأ،26) و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راه مانده را ]دستگیری كن[. نازل شد پیامبر دختر خود فاطمه را خواست و فدك را به وی واگذار كرد.(الدرالمنثور، سیوطی، ج 5، ص 238، داراحیأ التراث العربی.)

همه مفسران اعم از شیعه و سنی قبول دارند كه این آیه، در حقّ نزدیكان و خویشاوندان پیامبر نازل گردیده و دختر وی روشنترین مصداق ذیالقربی است. در قرآن كریم، تنها آیه یاد شده و آیه 38 روم وَ ءَاتِ ذَا الْقُرْبَیَ حَقَّهُو وَ الْمِسْكِینَ وَ ابْنَ السَّبِیل راجع به فدك است. اطلاعات بیشتر در این زمینه را باید در كتابهای تاریخی و حدیثی جستجو كرد.(ر.ك: فروغ ابدیت، آیت اللّه جعفر سبحانی، ج 2، ص 271، مركز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.)

مركز پاسخگویی: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: معنای زهرا در قرآن
سؤال:زهرا، در قرآن به چه معناست؟ آیا حضرت فاطمه از معنای اسم خودشان خبر داشتند; یعنی علم غیب داشتند، یا به او چیزی وحی میشد؟

پاسخ:یكی از القاب حضرت فاطمه زهرا است.( ر.ك: زندگانی فاطمه زهرا، سیدجعفر شهیدی، ص 33، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ) در روایات، علتهای گوناگونی برای نام نهادن حضرت فاطمه به زهرا ذكر شده است. امام صادق میفرماید: حضرت فاطمه را زهرا نامیدند، چون هنگامی كه در محراب عبادت میایستاد، نورش برای اهل آسمان پرتو افشانی میكرد; همان گونه كه نور ستارگان برای اهل زمین پرتو افشانی میكنند.( ر.ك: علل الشرایع، شیخ صدوق، ج 1، ص 180، مطبعة الحیدریه، نجف. )

در روایت دیگر میخوانیم: حضرت فاطمه زهرا نامیده شده، چون خداوند او را از نور عظمتش آفرید.( ر.ك: همو، معانی الاخبار، ص 64، دفتر انتشارات اسلامی. ) كلمه زهرا در قرآن نیامده است، ولی كلمه زهرة كه هم خانواده زهرا است، در قرآن ذكر شده است. ولا تَمُدَّنَّ عَینَیكَ اِلیَ ما مَتَّعنا بِهِ اَزوَجـًا مِنهُم زَهرَةَ الحَیوَةِ الدُّنیا لِنَفتِنَهُم فیهِ; (طه،131) و هرگز چشمان خود را به نعمتهای مادّی، كه به گروههایی از آنان دادهایم، میفكن. اینها شكوفه های زندگی دنیاست; تا آنان را در آن بیازماییم… كلمه زهرة در این آیه به معنای غنچه و شكوفه است كه با صفا نماید و از این جهت در زبان عربی به هر چیز نورانی زهرا میگویند.( قاموس قرآن، سیدعلی اكبر قرشی، ج 3، ص 183، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت فاطمه همانند دیگر معصومین علم غیب داشتند، ولی وحی ویژه پیامبران است. در روایت میخوانیم، امام صادقمیفرماید: حضرت فاطمه هفتاد و پنج روز پس از رحلت رسول اللّه زنده ماند… در این مدت، جبرئیل بر او نازل میشد، و از پدرش، جایگاه پدرش و آن چه بعد از او در ذریهاش رخ خواهد داد، خبر میداد و حضرت علی می نوشت.( ر.ك: كافی، ثقة الاسلام كلینی، ج 1، ص 458، دارالكتب الاسلامیة. ) حضرت زهرا و ائمه با فرشتگان در ارتباط بودند و با آنان سخن میگفتند، از این رو، آنان را محدّث مینامند; ولی وحی رسالتی نداشتند.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: قرآن
موضوع فرعی: آیه قرآن در شأن حضرت زهرا(س)
سؤال:كدام آیات در شأن حضرت فاطمه((علیها السلام)) نازل شده باشد؟

پاسخ:فدك از اموالی بود كه بدون جنگ از یهودیان به پیامبر اسلام رسید. بر اساس آنچه در قرآن مجید آمده است اینگونه اموال از آن پیامبر است و بر اساس آنچه در احادیث آمده، هنگامی كه آیه: «و آت ذاالقربی حقّه(1); به ذی القربی به حقّش را بده» نازل گردید، پیامبر به دستور خداوند فدك را به فاطمه داد كه از آن او و فرزندان و نوادگانش باشد.

بر این اساس، فدك از غنائم نبود تا به طور مساوی میان همه تقسیم شود; بلكه بر اساس تشریع الهی مال پیامبر بود و به دستور خدا به فاطمه((علیها السلام)) داده شد.

1 - سوره آل عمران، آیه 61.

2 - سوره احزاب، آیه 3.

فاطمه زهرا((علیها السلام)) از زمره آنان بود، نازل گردیده است.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: مهدویت
موضوع فرعی: كتاب هایی در مورد حضرت زهرا(س)
سؤال:چه كتاب هایی در مورد حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) نوشته شده آنها را نام ببرید.

پاسخ:كتابهای فراوانی در مورد حضرت زهرا س و حضرت مهدی عج نوشته شده است .برخی از آنها عبارتند از : بانوی نمونة اسلام ، زندگانی فاطمة زهراس ، كتابنامة حضرت فاطمة زهرا ، علی مظهر عدل و فاطمه مظهر تقوا ، مهدی موعود ، پیشوای دوازدهم ، خورشید مغرب ، عصر زندگی ، در انتظار خورشید ، گفتمان مهدویت .

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: شهادت
موضوع فرعی: مخفی بودن مقبره حضرت زهرا(س)
سؤال:چرا قبر حضرت زهراس مخفی است؟

پاسخ:حضرت زهراس كه بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) با مصایب و ناملایمات بسیاری از سوی حكومت مواجه شد، نوعی مبارزه منفی با آنان را آغاز نمود و با تمامی توان كوشید كه انحراف سیاسی را به رسمیت نشناسد و این پیام را هم به گوش آیندگان برساند. او كه به فرموده خداوند معصوم است. و به فرموده پیامبر(ص) خشم و- . احزاب (33)، آیه 33.

غضبش، خشم و غضب خداوندی است. و گفترار و رفتارش برای دیگران اسوه است، با قهر سیاسی با ابوبكر و عمر(شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 220. ) پیام نارضایتی خویش را به گوش مردم میرساند. حضرت زهراس وصیت نمود كه در تشییع جنازهاش جز چند تن از خویشان، دیگران شركت نكنند، و او را شبانه دفن نمایند. حكومت هم تلاش كرد كه وانمودكند دختر پیامبر با آنان قهر نكرده است. امام علی(ع) هم به وصیت حضرت فاطمه عمل كرد، و قبرش را مخفی كرد و در قبرستان بقیع هفت یا به قولی چهار قبر ساخت تا قبر حضرت زهرا مشخص نشود. و در واكنش برخی مبنی بر نبش قبر حضرت با شدت تمام مقاومت نمود. در هر حال هم از سوی حضرت زهراس و هم از سوی امام علی(ع) و فرزندانش تلاش- . همان، ص 223.

بسیاری شد تا قبر آن بانوی بزرگ مخفی بماند، برخی ممكن است مخفی بودن قبر حضرت زهراس را با مخفی بودن قبر امام علی(ع) تشبیه كنند و بگویند: علت این كار خوف از نبش قبر از سوی دشمنان باشد، این سخن قابل قبول نیست چون مسلمانان در هر حزب و دسته سیاسی كه باشند برای رعایت ظاهر هم كه بوده باشد، به دختر پیامبر احترام میگذاشتند، وانگهی از زمان امام صادق(ع) به بعد قبر امام علی(ع) توسط اهل بیت به مردم معرفی شد، چرا این كار را درباره قبر حضرت زهراس نكردند؟ طبیعی است كه این مخفی نگه داشتن قبر حضرت زهراس یك پیام سیاسی دارد و آن نشان دادن مظلومیت آن حضرت و عدم رضایتش از حكومت آن زمان است.

- . برای اطلاع بیشتر، ر. ك: سید جعفر شهیدی، زندگانی حضرت فاطمهس، ص 163 - 165.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: شهادت
موضوع فرعی: غسل دادن حضرت فاطمه (علیها السلام )
سؤال:چرا علی بن ابی طالب((علیه السلام)) خودشان اقدام به غسل فاطمه زهرا((علیها السلام))كردند؟
پاسخ:اولا شخص معصوم را باید معصوم غسل دهد و كفن كند. ثانیاً حضرت زهرا((علیها السلام)) وصیّت كرده بود امیرالمؤمنین((علیه السلام)) شبانه ایشان را غسل دهند و در همان شب به خاك بسپارند.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: شهادت
موضوع فرعی: دهه های شهادت حضرت زهرا(س)
سؤال:دهه های شهادت حضرت زهرا(س) در سالنامه نیامده است. لطفاً دقیقاً آن را ذكر كنید و بگویید آیا این تاریخ هر ساله عوض می شود؟

پاسخ:حضرت زهرا(س) در سال یازدهم هجری قمری به شهادت رسیده است، لیكن در مورد معیّن بودن روز شهادتش چند عقیده وجود دارد:

1-سوم جمادی الثانی.

2-بیستم جمادی الثانی.

3- شب چهاردهم ربیع الثانی.

4-بیست و یكم ماه رجب.

5-شب چهارم ماه رمضان.

6-سیزدهم جمادی الاول.[2]

بین این نظرات مختلف، عقیده اوّل كه 95 روز بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) می شود، بین شیعیان مشهور و صحیح تر است و فعلاً در 13 جمادی الاوّل و سوم جمادی الثانی شیعیان ایران به اقامة عزای فاطمه زهرا(س) شفیعه روز جزا می پردازند. تاریخ های شهادت زهرای اطهر(س) در هر سال عوض نمی شود، بلكه همان است كه در كتاب تاریخ ظبط شده است، ولی با توجه به این كه سال های قمری در هر سال 10 روز از سال شمسی كمتر می شود، تاریخ های قمری در فصل های مختلف سال دور می زند. توجه داشته باشید كه ماه های قمری 29 یا 30 روز است، اما سال شمسی 30 یا 31 روز است. مثلاً ماه مبارك رمضان گاهی در زمستان و گاهی در تابستان و … واقع می شود.

همین طور تاریخ وفات بانوی نمونه اسلام، فاطمه زهرا(س) و تاریخ شهادت امامان كه بر اساس ماه های قمری حساب شده اند، كه در فصل های مختلف سال شمسی واقع می شود.

[2] اعیان الشیعه، ج 1، ص 466؛ شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ج 1، ص 135؛ دكتر جعفر شهیدی، زندگی فاطمه زهرا(س)، ص 154.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: شهادت
موضوع فرعی: تاریخ شهادت حضرت فاطمه ( علیها السلام )
سؤال:شهادت حضرت زهرا((علیها السلام)) در چه تاریخی صورت گرفته است؟

پاسخ:درباره رحلت حضرت فاطمه((علیها السلام)) دو نظر وجود دارد. یكی اینكه آن حضرت 75 روز پس از رحلت پدر بزرگوار خویش از دنیا رفته است. دیگر اینكه رحلت ایشان 95 روز پس از رحلت پیامبر((صلی الله علیه وآله)) بوده است.

از آنجا كه وفات پیامبر((صلی الله علیه وآله)) 28 صفر می باشد، بنابر نظر اوّل وفات آن حضرت 13 جمادی الاوّل و بنابر نظر دوم 3 جمادی الثانی می باشد.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: مصیبت ها
موضوع فرعی: زمان شكسته شدن پهلوی حضرت زهرا(س)
سؤال:چه هنگام پهلوی مبارك حضرت فاطمه((علیها السلام)) شكست؟

پاسخ:پس از در گذشت پیامبر اسلام((صلی الله علیه وآله)) و غصب حق حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب((علیه السلام)) دستگاه خلافت باطل اقدام به بیعت گرفتن از مسلمانان نمود. گروهی از اصحاب برجسته، در خانه علی((علیه السلام)) قرار داشتند. آنان برای اینكه به زور از این گروه، كه در رأس آنان امیرالمؤمنین علی((علیه السلام)) بود، بیعت بگیرند به در خانه امیرالمؤمنین در خانه امیرالمؤمنین علی((علیه السلام))آمدند و از افرادی كه در خانه بودند خواستند بیرون آمده، با ابوبكر بیعت كنند آنها تهدید كردند كه در غیر این صورت خانه را با كسانی كه داخل آن هستند آتش می زنند. حضرت فاطمه((علیها السلام)) به پشت در آمد. آنان وقتی متوجّه شدند آن حضرت پشت در است، در را به پهلوی آن گرامی فشار داده، پهلوی وی را آززدند. كه با این عمل مستوجب لعنت و نفرین و عذاب جاویدان خدا شدند.

مركز پاسخگویی: مؤسسه پیوند با امام
موضوع اصلی: مصیبت ها
موضوع فرعی: افرادی كه به حضرت زهرا(س) اهانت كرده اند
سؤال:چه كسی پهلوی حضرت زهرا(س) را شكست؟ وچه كسی به بازوی آن حضرت شمشیر زد؟

پاسخ:دركتاب های حدیثی وتاریخی برادران اهل سنت وشیعیان، مطالب فراوانی یافت می شود. ازجمله ذهبی روایت می كند كه عمر لگد زد تا این كه محسن را سقط كرد.1 سایر مورخان ومحدثان شیعه وسنی نیز جریان برخورد عمر با حضرت زهراس را نقل كرده اند كه از جملهاند :

منابع شیعه:

امالی، شیخ صدوق، انتشارات اعلمی، چاپ پیوست، ص99ـ طبرسی، الاحتجاج، تصحیح شیخ ابراهیم بهادری وشیخ محمد هادی ، انتشارات اسوه،جلد1،ص109وجلد2،ص40 ـ كامل الزیارات، ابن قولویه،ص332ـ بحارالانوار،ج27و29و30

منابع اهل سنت :

شهرستانی،الملل النحل، تحقیق محمد سید گیلانی، ج1،ص57ـ ابنشهر آشوب، مناقب آل ابی طالب،جلد3،ص358ـ الامامه والخلافه، مقاتل بن عطبه،ص160ـ انساب الاشراف بلاذری،جلد1ـ العقد الفرید ابن عبدربه،جلد ص259و الوافی بالوفیات،جلد6،ص17

آتش زدن درب خانه حضرت فاطمه س وسیلی زدن به آن حضرت درمنابع تاریخی و روایی شیعه واهل سنت آمده است وذكر شده است كه : پس از آن كه كار بیعت گرفتن ازمردم تمام شد وحضرت علیع وعده ای دیگر از اصحاب پیامبرص بعیت نكردند، به خانه آن حضرت حمله كردند. دررا سوزاندند وحضرت علیع را به زور بیرون آوردند، حضرت فاطمهس را تحت فشار قرار دادند وكار به جایی رسید كه محسن او سقط شد. حضرت علیع را به مسجد بردند ولی بیعت نكرد وآنان گفتند :اگر بیعت نكنی تو را به قتل می رسانیم.

بلاذری از علمای اهل سنت می نویسد : ابوبكر كسی را دنبال حضرت علیع فرستاد تا بیاید وبیعتكند ولیحضرت علیع نیامد، پس ازآن عمربن خطاب درحالیكه آتش به همراه داشت، به سوی خانه امام علیع رفت،حضرتفاطمهس عمر را درخانه ملاقات كرد وگفت : ای پسر خطاب! آیا می خواهی خانه ما را آتش بزنی؟!

عمربن خطاب گفت : بله2

ابن عبدریه می نویسد : آنان كه از بیعت سرباز زدند عبارتند از : علی، عباس، زبیر،ولید بن عباده، درخانه فاطمه نشستند. ابوبكر عمر را فرستاد تا آنها را ازخانه فاطمه بیرون بیاورد، ابوبكر به عمر گفت : اگر سرباز زدند با آنان بجنگ. عمر به همراه آتش به خانه فاطمهسآمد تا خانه را برسرآنان آتش بزند، حضرت فاطمه س او را دید وگفت : ای پسر خطاب آیا آمده ای خانه ما را آتش بزنی؟ عمر گفت : بله، مگر این كه بیعت كنید.3

ابن قتیبه انیوری می نویسد : ابوبكر عمر را به سوی كسانی كه بیعت نكردند ودرخانه حضرت علیع تحصن كردند، فرستاد . عمر به خانه حضرت علیع آمد وصدا زد ولی كسی بیرون نیامد. عمر هیزم خواست وگفت : قسم به آنكه جان عمر دردست اوست، یا باید بیرون بیایید وبیعت كنید ویا خانه را برسرآنان كه درآن هستند آتش می زنم، به او گفتند : حضرت فاطمهس درآن است، گفت : ولو فاطمه درآن باشد، همه بیرون آمدند ولی علی بیرون نیامد. عمر نزد ابوبكر رفت وگفت : آیا نمی خواهی از علی كه از بیعت سرباز زده بیعت بگیری؟! ابوبكر به قنفذ گفت : برو علی را بیاور.قنفذ آمد وحضرت علیع به او گفت : چه كار داری؟ گفت : خلیفه رسول خدا تو را می خواهد. ایشان فرمودند: زود بر پیامبرص دروغ بستید. قنفذ پیام حضرت علیع را به ابوبكر رسانید. ابوبكر گریه طولانی كرد،عمر گفت : علی را رها نكن. ابوبكر به قنفذ گفت : دوباره نزد علی برو وبگو : با خلیفه رسول خدا بیعت كن، حضرت علیعگفت : سبحان الله آنچه را كه ازآن او نیست برای خودش ادعا كرده است. قنفذ پیام را به ابوبكر رساند. ابوبكر باز همگریه كرد. پس ازآن عمر برخاست وگروهی با او همراه شدند و به درخانه حضرت فاطمهس آمدند. درزدند وقتی حضرت فاطمهس صدای آنها را شنید، با صدای بلند فریاد كرد :یا ابتاه(یا رسول الله)، پس از تو، از پسر خطاب وپسر ابی قحانه چه ها كه نكشیدیم. وقتی كه گروه مهاجم گریه فاطمهس را شنیدند، درحالی كه گریه می كردند برگشتند ودلشان برای حضرت فاطمهس سوخت ولی عمر وعده ای ماندند. علی را بیرون آوردند وگفتند : بیعت كن، فرمود : اگر بیعت نكنم چه می كنید؟ گفتند به خدا سوگند گردنت را می زنیم.4

(1) میزان الاعمال، جلد1،ص139

(2) انساب الاشراف، تحقیق محمود الفردوس العظم، دارالیقظه العربیه، جلد2،ص12

(3) العقدالفرید، چاپ دوم مصر، تحقیق عمر سعید العربان،1953و1372،جلد5،ص12

الامانه والسیاسه،تحقیق استاد علی شیری، منشورات رضی،جلد1،ص30

مركز پاسخگویی: ستاد اقامه نماز
موضوع اصلی: اخلاق و عرفان
موضوع فرعی: كیفیت به جا اوردن نماز حضرت زهرا
سؤال:كیفیت به جا اوردن نماز حضرت زهرا چگونه است
پاسخ:نماز حضرت فاطمه دو ركعت است، در ركعت اول بعد از حمد صد

مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید

میخواند و بعد از فارغ شدن از نماز تسبیحات حضرت زهرا(س) را انجام

میدهد.

و وارد شده كه این افضل نمازهای مستحبی است و در اول شب ذی الحجه

موكد است.

نماز دیگر: چهار ركعت نماز به دو سلام بخواند در ركعت اول بعد از حمد

((توحید)) پنجاه مرتبه و در ركعت دوم بعد از حمد ((و العادیات)) پنجاه

مرتبه و در ركعت سوم بعد از حمد ((اذا زلزلت)) پنجاه مرتبه و در ركعت

چهارم بعد از حمد ((اذا جا نصر الله)) پنجاه مرتبه.

مركز پاسخگویی: موسسه در راه حق
موضوع اصلی: تسبیحات حضرت زهرا(س)
موضوع فرعی: كیفیّت تسبیحات حضرت زهرا ( س ) و ثواب آن
سؤال:كیفیّت تسبیحات حضرت زهرا ( س ) و ثواب آن چیست ؟
پاسخ:تسبیح حضرت فاطمه زهرا ( س ) از این قرار است :
34 مرتبه اللَّه اكبر و 33 مرتبه الحمداللَّه و 33 مرتبه سبحان اللَّه كه پس از نمازها خوانده می شود . به سند معتبر از امام باقر ( علیه السلام ) روایت شده كه هر كه تسبیح فاطمه ( س ) را بگوید و بعد از آن استغفار كند ، خدا او را می آمرزد . . . و شیطان را دور می كند و خدا را خشنود می گرداند .
{P - ر . ك : مفاتیح الجنان . P}

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: تسبیحات حضرت زهرا(س)
موضوع فرعی: ترتیب تسبیحات اربعه بر عكس تسبیحات حضرت زهرا ( س )
سؤال:چرا ترتیب تسبیحات اربعه بر عكس تسبیحات حضرت زهرا ( س ) است ؟
پاسخ:تسبیححضرت فاطمه زهرا ( س ) به شكل دیگری هم وارد شده است : ( ( سبحان الله ،الحمدلله ، الله اكبر ) ) . هم چنین در مورد تقدم تسبیح بر تحمید نیز روایاتی واردنشده است . در هر صورت هر موقعیتی تناسب با ذكری خاص و ترتیبی مخصوص دارد؛ مثلا نماز با تكبیر آغاز می شود، پس از آن تحمید است ( الحمدلله ) و پس از آن تسبیح ( در ركوع و سجده ) ، بنابراین باید گفت : چراتسبیحات اربعه روند دیگری نسبت به آغاز نماز دارد؟ در هر صورت اساس مطلب آن است كه این اذكار متناسب با موقعیت شخص است ؛ مثلا نماز باتكبیر شروع می شود، ولی در ركعات 3 و 4 تسبیح قبل از هر چیز مطرحمی شود .راز این تفاوت شاید در این موضوع نهفته باشد كه بنده ، با توجه به عظمت الهی در برابر او می ایستد و ( ( الله اكبر ) ) می گوید؛ ولی آن گاه كه كوچكی و نقص خود را در برابر او دید، لب به تسبیح می گشاید و از ان چه كه درباره خداوند تصور كرده است ، پوزش می طلبد و می گوید ( ( سبحان الله ) ). ;

مركز پاسخگویی: مؤسسه پیوند با امام
موضوع اصلی: خانواده و زندگی
موضوع فرعی: الگو قرار دادن حضرت زهرا (س)برای بانوان جامعه
سؤال: به نظر شما از آنجایی كه از زندگی و اقوال حضرت زهرا( مقدار ناچیزی به مارسیده آیا این صحیح است كه ما به بانوان جامعه توصیه كنیم كه آن حضرت را الگوی خویش قرار دهند؟

پاسخ:گزینش الگو و مدل زندگی، اختیاری و انتخابی است نه تحمیلی و قراردادی و مطرح كردنی. بنابراین دیدگانی باز و اندیشه و تأملی فراگیر، می توان به الگوهایی نظیر زهرای مرضیه( دست یافت و به مقدار ظرفیت و لیاقت از آن بهره جست. لازم به یادآوری است در الگو گیری توجه به خطوط كلی زندگی، سرمشق و الگو و بهره بری از آن ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در زندگی زهرای مرضیه( نظیر نقش مادر، مشاور و پرستار امین را برای پدر داشتن (ام ابیها) و بهترین نقش را در زندگی زناشوئی و شوهر داری ارائه نمودند. و موفق ترین مادر در تربیت انسانهایی نظیر امام حسن و امام حسین ( و زینب كبری( كه در پیشانی تاریخ برای بشریت می درخشد، بدون و عالیترین الگوی حضور به موقع در صحنه های سیاسی و حمایت قهرمانه از امام و پیشوای حق ارائه دادن، و…از خطوطی است كه می توان از آن یادی نمود. حضرت آیت ا…العظمی خامنه ای در این باره فرموده اند : ببینید مثلاً حضرت زهرا( در سنین شش سالگی، هفت سالگی بودند، اختلاف وجود دارد؛ چون در تاریخ ولادت آن حضرت روایات مختلف است كه قضیه شعب ابی طالب پیش آمد. شعب ابی طالب، دوران بسیار سختی در تاریخ صدور اسلام است؛ یعنی دعوت پیامبر( شروع شده بود، دعوت را علنی كرده بودند، به تدریج مردم مكه ـ بخصوص جوانان، بردها ـ به حضرت گرویدند؛ بزرگان طاغوتـ مثل ابولهب و ابوجهل و دیگران ـ دیدند كه هیچ چاره ای ندارند، جز اینكه پیامبر( و همة مجموعه دور و برش را از مكه اخراج كنند؛ همین كار را هم كردند. تعداد زیادی از آنها را كه در دهها خانوار می شدند و شامل پیامبر و خویشاوندان پیامبر و خود ابیطالب ـ با این كه ابیطالب هم جزء بزرگان بود ـ و بچه و بزرگ و كوچك می شدند، همه را از مكه بیرون كردند. اینها از مكه بیرون رفتند؛ اما كجا بروند؟ تصادفاً جناب ابیطالب ، در گوشه ای از نزدیكی مكهـ فرضاً چند كیلومتری مكه ـ در شكاف كوهی ملكی داشت؛ اسمش شعب ابیطالب بود. شعب، یعنی همان شكاف كوه، یك دره ی كوچك.

ما مشهدی ها به این طور چیزی بازه می گوییم. اتفاقاً این از آن لغتهای صحیح دقیق فارسی سره هم هست، كه به لهجه محلی، روستاییها به آن بزه می گویند؛ اما همان اصلش بازه است. جناب ابیطالب یك بازه یا یك شعبی داشت؛ گفتند به آنجا برویم. حالا شما فكرش را بكنید در مكه روزها گرم، شبه بی نهایت سرد بود؛ یعنی وضعیتی غیر قابل تحمل. اینها سه سال در این بیابانها زندگی كردند. چه قدر گرسنگی كشیدند، چه قدر سختی كشیدند، چه قدرمحنت بردند خدا می داند. یكی از دوره های سخت پیامبر( آنجا بود. پیامبر اكرم( در این دوران مسوولیتش فقط مسوولیت رهبری به معنای ادارة یك جمعیت نبود؛ باید می توانست از كار خودش پیش اینهایی كه دچار محنت شدهاند دفاع كند.

می دانید وقتی كه اوضاع خوب است، كسانی كه دور محور یك رهبری جمع شده اند همه از اوضاع راضی اند؛ میگویند خدا پدرش را بیامرزد، ما را به این وضع خوب آورد. وقتی سختی پیدا می شود همه دچار تردید می شوند، می گویند ایشان ما را آورند؛ ما كه نمی خواستیم به این وضع دچار بشویم!

البته ایمانهای قوی می ایستند؛اما بالاخره همه ی سختی ها به دوش پیامبر( فشار می آورد.

در همین اثنا وقتی كه نهایت شدت روحی برای پیامبر( بود، جناب ابیطالب كه پشتیبان پیامبر و امید او بود و خدیجه كبری كه او هم بزرگترین كمك روحی برای پیامبر بود، در ظرف یك هفته از دنیا رفتند؛حادثه خیلی عجیبی است یعنی پیامبر تنهای تنها شد.

من نمی دانم شما هیچ وقت رئیس یك مجموعه كاری بوده اید تا بدانید معنای مسوولیت یك مجموعه چیست؟ در چنین شرایطی انسان واقعاً بیچاره می شود. در این شرایط نقش فاطمه زهرا را ببینید.

آدم ترایخ را كه نگاه میكند این گونه موارد را در گوشه كنارها هم باید پیدا بكند؛ متأسفانه هیچ فصلی برای این طور چیزها باز نكرده اند.

فاطمه زهرا( مثل یك مادر، مثل یك مشاور، مثل یك پرستار برای پیامبر بوده است. آنجا بوده كه گفتند فاطمه ام ابیها مادر پدرش است. این مربوط به آن وقت است؛ یعنی وقتی كه یك دختر 6 ساله، 7ساله این طوری بوده است. البته در محیطهای عربی و در محیطهای گرم، دختران زود رشد روحی و جسمی می كنند، مثلاً به اندازه رشد یك دختر ده، دوازده ساله حالای ما. این احساس مسوولیت است.

آیا نمی تواند برای یك جوان الگو باشد، كه نسبت به مسائل پیرامونی خودش زود احساس مسوولیت كند، زود احساس نشاط كند؟ آن سرمایه عظیم نشاطی كه در وجود او هست، اینها را خرج كند، برای اینكه غبار كدورت و غم را از چهرة پدری كه حالا حدود مثلاً 50 سال از سنش می گذشته و تقریباً پیرمردی شده است پاككند. آیا این نمیتواند برای یك جان الگو باشد؟ این خیلی مهم است.

نمونه بعد، مسأله همسرداری و شوهرداری است. یك وقت انسان فكر می كند كه شوهرداری، یعنی انسان در خانه و آشپزخانه غذا را مرتب كند و اتاق را تر و تمیز كند و پتو را پهن كند و مثل قدیمیها تشكچه را بگذارد كه آقا زا اداره یا از دكان بیاید. شوهرداری كه فقط این نیست. شماببینید كه شوهرداری فاطمة زهرا( چگونه بود. در طول ده سالی كه پیامبر در مدینه بودند، حدود نه سالش حضرت زهرا( و حضرت امیرالمؤمنین ( با همدیگر زن و شوهر بودند در این نه سال جنگهای كوچك و بزرگی ذكر كرده اند. حدود 60 جنگ اتفاق افتاده. در اغلب آنها امیرالمؤمنین بوده است. حالا شما ببینید او خانمی است كه در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است، و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ می ماند. ـ این قدر جبهه وابسته اوست ـ از نظر زندگی هم وضع روبه راهی ندارند؛ همان چیزهایی كه شنیدهایم: و یطعمون الطعام علی حبه مسكینا و یتیماً و اسیراً انما نطعمكم لوجه الله

یعین حقیقتاً زندگی فقیرانه محض داشتند؛ در حالی كه دختر رهبری هم هست، دختر پیامبر هم هست، یك نوع احساس مسوولیت هم می كند.

ببینید انسان چقدر روحیة قوی می خواهد داشته باشد تا بتواند این شوهر را تجهیز كند، دل را از وسوسه اهل و عیال و گرفتاری های زندگی خالی كند، به او دلگرمی بدهد، بچه ها را به آن خوبی كه او تربیت كرده، تربیت كند. حال شما بگویید امام حسن و امام حسین( امام بودند و طینت امامت داشتند، زینب كه امام نبود. فاطمة زهرا او را در همین مدت نه سال تربیت كرده بود. بعد از پیامبر هم كه ایشان مدت زیادی زنده نماندند.

این طور خانه داری، این طور شوهر داری و این طور كدبانویی كردند و این طور محور زندگی فامیل ماندگار درتاریخ قرار گرفتند. آیا اینها نمی تواند برای یك دختر جوان، یك خانم خانه دار یا مشرف به خانه داری الگوباشد؟ اینها خیلی مهم است.

حالا بعد از قضیه پیامبر(، آمدن به مسجد، و آن خطبة عجیب را خواندن خیلی شگفت انگیز است. اصلاً ما كه اهل سخنرانی و حرف زندن ارتجالی هستیم، می فهمیم كه چه قدر این سخنان عظیم است. یك دختر 18 ساله، 20ساله و حداكثر 24 ساله، كه البته سن دقیق آن حضرت مسلم نیست؛ چون تاریخ ولادت آن بزرگوار مسلم نیست و در آن اختلاف است، آن هم با مصیبت ها و سختی ها به مسجد می آید، در مقابل انبوه جمعیت، با حجاب سخنرانی می كند؛ كه آن سخنرانی كلمه به كلمه اش در تاریخ می ماند.

عربها به خوش حافظه گری معروف بودند. یك نفر می آمد یك قصیدة 80 بیتی را می خواند، بعد از این كه جلسه تمام می شد، ده نفر می گرفتند آن را می نوشتند. این قصایدی كه مانده غالباً این طوری مانده است. اشعار در نوادی ـ یعنی آن مراكز اجتماعی ـ خوانده می شد و ضبط می گردید. این خطبه ها و این حدیث ها غالباً این گونه بود. نشستند، نوشتند و حفظ كردند. و این خطبه ها تا امروز مانده است. كلمات مفت در تاریخ نمی ماند؛ هر حرفی نمی ماند. این قدر حرفها زده شده، این قدر سخنرانی شده، این قدر مطلب گفته شده، این قدر شعر گفته شده، اما نمانده است و كسی به آنها اعتنا نمی كند.

آن چیزی كه تاریخ در دل خودش نگه می دارد و بعد از هزار و چهارصد سال هر انسان كه نگاه می كند،احساس خضوع می كند، این عظمت را نشان می دهد. به نظر من این برای یك دختر جوان الگوست.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: خانواده و زندگی
موضوع فرعی: حجاب حضرت زهرا(س)
سؤال:حجاب حضرت زهراس چگونه بود؟

پاسخ:فاطمهء زهرا(س)اسوهء زنان عالم است كه همهء زنان باید از آن وجود مبارك پیروی كنند. در همهء ابعاد,آن حضرت سرمشق و الگویی برای زنان هستند, چه در بُعد اخلاقی , اعتقادی , رفتاری و حتی پوشش و حجاب ,زنان عالَم اقتدا به فاطمهء زهرا(س)می كنند. در هر حال حجاب حضرت به عنوان الگویی برای دیگر زنان جهان می باشد, اگر چه شكل حجاب و نحوهء پوشش در اعصار و قرون مختلف تفاوت داشته باشد. فاطمهء زهرا(س)درحجاب و پوشش هم سرآمد و اسوهء زنان عالم است , همان طوری كه در دیگر ابعاد وجودی سرآمد و الگویی برای زنان عالم است .

زمانی كه نابینایی از حضرت فاطمه(س)اذن خواست وارد شود, حضرت زهرا(س)خود را پوشاند و سپس به نابینااجازهء ورود داد. پیامبر6فرمود: چرا خود را پوشاندی , او كه تو را نمی بیند؟! زهرا(س)در پاسخ فرمود: اگر او مرانمی بیند, من او را می بینم و به او نزدیكم , آن گونه كه بوی مرا استشمام می كند جتا اوّلاً: آن جرأت و جسارت در من پیدا نمی شود كه در مقابل مرد بیگانه بدون پوشش و حجاب باشم ; ثانیاً: بوی من به مشام او نرسدج .

پیامبر(ص)فرمود: گواهی می دهم كه تو پارهء تن من هستی .(1)

فاطمهء زهرا(س)خیر و نیكی زن را در این می داند كه نه به نامحرمی نظر اندازد و نه در معرض دید آنان قرار گیرد;یعنی در پوششی باشد كه چشم نامحرم به او نیفتد(2) و این نشانگر اتمام حضرت به رعایت حجاب بوده است . امروزه زنان باید از آن الگوی جاودان پیروی كنند و رعایت حجاب و گوهر پاكدامنی را پیشهء خود قرار دهند.
1.سید عبدالرزاق مقرّم , صدیقه شهید, ص 88

2.همان , ص 85

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: خانواده و زندگی
موضوع فرعی: همنشین شدن به حضرت زهرا(س) در بهشت
سؤال:برای این كه یك زن بهشت همنشین حضرت فاطمه زهرا(س) شود، قبل از ازدواج و بعد از آن چه كارهایی باید انجام دهد؟

پاسخ:از مهمترین چیز هایی كه انسان را میتواند به معصومین(ع) خصوصاً حضرت صدیقه طاهره زهرای مرضیه(س) نزدیك كند، مطالعه و الگوگیری از زندگانی و سیره آن بزرگوار میباشد، چرا كه وقتی انسان در زندگانی فاطمه زهرا(س) مطالعه میكند و زهد و عبادت و ساده زیستی و خدا ترسی آن كریمه را آن هم در سنین نوجوانی و جوانی میبیند. ناخودآگاه شیفته و مرید آن بزرگوار میشود سعی میكند كه از لحاظ رفتاری و گفتاری و اخلاقی خود را به آن بزرگوار نزدیك كند، لذا توصیه ما به شما این است كه جلوههای رفتاری آن حضرت را در زمان حضورشان در منزل پدری با پدر بزرگوارشان و همسایگان و مردم و زنان وابسته و در زمان ازدواج و بعد از آن به دقت مطالعه فرموده تا بتوانید هر چه بیشتر خود را به آن بانوی بزرگوار نزدیك كنید.

چرا كه پیامبر (ص) فرمود: ان اللَّه یرضی لرضی الفاطمه، با رضایت فاطمه، رضایت خدا حاصل میگردد. امیدواریم سیره رفتاری و تربیتی حضرت زهرا(س) الگوی مناسبی برای شما و همه بانوان محترم باشد.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: نام ها و القاب
موضوع فرعی: دلیل نامیده شدن حضرت زهرا(س) به فاطمه
سؤال:چرا حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) فاطمه نامیده شده اند؟

پاسخ:درباره اسماء حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) و مخصوصاً نام مبارك فاطمه روایات و احادیث بسیاری وارد شده است از برخی روایات استفاده می شود كه آن گرامی فاطمه نامیده شده زیرا فاطمه از فطم است به معنای جدای است یعنی او و شیعیان از آتش جدا شده اند.

و از برخی از روایات استفاده می شود كه علت نام گرفتن آن حضرت به این نام این است كه از شرور و بدیها دور نگه داشته شده است و این دلالت بر عصمت آن بزرگوار دارد.

مركز پاسخگویی: جامعة الزهراء
موضوع اصلی: نام ها و القاب
موضوع فرعی: لقب دادن حضرت زهرا(س) به لیلةالقدر
سؤال:چرا به حضرت زهرا (س) لقب لیلةالقدر داده اند؟

پاسخ:از حضرت امام صادق(ع) روایت شده كه ایشان فرمودند: «انّا انزلناه فی لیلة القدر. لیلة: فاطمه والقدر: الله، فمن عرف فاطمة حق معرفتها فقد ادرك لیلةالقدر، وانها سمیت فاطمة لانّ الخلق فطموا عن معرفتها»(85) تأویل «لیلة» در انا انزلناه فی لیلة القدر «فاطمه» و تأویل «قدر» «الله» تبارك و تعالی میباشد. پس هر كس فاطمه را به حقیقت بشناسد، شب قدر را درك نموده است.

با توجه به این كه حقیقت قرآن بر قلب رسول الله(ص) نازل شد (نزول دفعی)، آن حضرت به مقام نورانیّت و ولایت مطلقه كه از مقام ولایت الهی جدا نیست قرآن را در صورت بشری و عنصری كه از آن به «لیلة» تعبیر شده دریافت نمود و چون حضرت زهرا(س) همانند حضرات معصومین در مقام نورانیّت و ولایت مطلقه از رسول الله(ص) جدا نیستند به ایشان لقب لیله دادهاند. (البته این مطلب از روایات زیادی به دست میآید.) این كه «قدر» را در حدیث به «الله» تفسیر نمودهاند و از طرفی لیلة القدر را به حضرت فاطمه(س) نسبت دادهاند، شاید به اعتبار جامعیت آن بانوی بزرگ در تجلّیات اعظم الهی (اسمی، صفتی، ذاتی) باشد. چرا كه خداوند جامع صفات ثبوتیّه است. دلیل این بیان و بیان گذشتة ما، حدیثی است كه میفرماید: «فَمَن عَرَف فاطمة حق معرفَتِها فقد ادرك لیلة القدر».

برای توضیح بیشتر مطلب، به كتاب جلوة نور و كتاب پرتوی از فضایل معنوی فاطمه زهرا(س) مؤلف: علی سعادتپرور، ناشر: دفتر نشر معارف اسلامی، مراجعه نمایید.
-85 بحارالانوار، ج 43، ص 65، روایت 58.

مركز پاسخگویی: پاسخگوئی به سؤالات دینی آستان قدس رضوی
موضوع اصلی: نام ها و القاب
موضوع فرعی: نام حضرت زهرا (س) در قرآن
سؤال:1- قوله تعالی فی سوره المباركه آل عمران { یا مریم ان الله اصطفاك و طهرك علی نساء العالمین ….} درست است آیات و روایات كثیره كنایه در حد زیاد است از اهل سنت 30 درصد از برادران شیعه 20 درصد و آیات قرآن از قبیل آیه مباهله و سوره كوثر و سوره انا انزلناه فی لیله القدر بنابر تفسیر كوفی قدر خداوند حضرت صدیقه كبری دختر پیامبر است و سایر آیات . سوال اینجاست كه حضرت مریم جزئی است قرار نیست كه قرآن جزئیات را بگوید حضرت یوسف و سایر پیامبران هم جزئی است از قبیل آدم, یونس, اسحاق و یعقوب « علیهم السلام » فردی از افراد انبیاء است همچنین حضرت محمد« صلی الله علیه و اله » از آن طرف فرعون نمرود امثال آنها صریحا ذكر شده نمل و نحل, زباب ذكر شده كه اضعف موجودات است. ولی حضرت زهرا « سلام الله علیها »از 9 اسامی كه دارد ذكر نشده . روایات و كلام معصومین حجت است قبول است. ولی چرا صریحا از آن 9 اسم در قرآن نام برده نشده؟
پاسخ:فاطمه زهراء « سلام علیها »یك اسم بیشتر ندارند و آن فاطمه « سلام علیها » است و این 9 اسامی كه ذكر شده بلكه بیشتر همه القاب آنحضرت است ( زهراء صدیقه , طاهره , مباركه , زكیه , راضیه , مرضیه , محدثه , و بتول , حوراء الانسیه …) بله , قرارنیست كه قرآن جزئیات را بگویید , امام اسم بعضی از زنها و پیامبران در قرآن گفته شده است و اسم خیلی از پیامبران مانند 124 هزار پیامبر «علیهم السلام » مرسل فقط نام 25 نفرشان در قرآن آمده است , مضافا می توان بازسوال نمود كه كه چرا نام امامان « علیهم السلام » همسران پیامبر , عمه ها و خیلی از اصحاب برده نشده است و بی نهایت سوال كه چرا اسم فلانی و فلان شی و نام تمام حیوانات و …تا صبح قیامت از چرا ها پرسید !! اما جواب این چرا ؟ باید از قرآن استفاده كرد آیه كریمه { ووهبنا له اسحاق و یعقوب كلا هدینا و نوحا هدینا من قبل و من ذریته داوود و سیلمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون وكذالك نجری المحسنین} ( 1)

ترجمه :« و اسحاق و یعقوب را به ابراهیم بخشیدیم و هردو را هدایت نمودیم و نوح را نیز پیش از آن هدایت نموده و فرزندان او داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را هدایت كردیم , اینگونه نیكو كاران را پاداش میدهیم » آیه بعد , 85 میفرماید : { و زكریا و یحی و عیسی و الیاس و …)( 2)

«و همچنین زكریا و یحی و عیسی و الیاس همه را از صالحان بودند .» این آیات به قسمتی از مواهبی كه خداوند به ابراهیم داده است اشاره شده و آن موهبت فرزندان صالح و نسل لایق و برومند است كه یكی از بزرگترین مواهب الهی محسوب می شود .

البته در باره اجدا پیامبران صحبتها ی زیادی شده است. اما میدانیم كه حضرت نوح از اجداد ابراهیم است و سپس فرزندان ابراهیم كه اسماعیل و اسحاق هستند نام برده شده است و در آیه بعد نام زكریا و یحی و عیسی «علیهم السلام » و الیاس را می برد كه همه از صالحان بودند ؛ سوال اینجاست كه عیسی « علیه السلام » از فرزندان ابراهیم است ,نه از جهت پدر چون عیسی « علیه السلام » پدر نداشت , بلكه از جهت مادر , و ازآیات قرآن استفاده میشود كه سلسله نسب از طرف پدر و مادر به طور یكسان پیش برود و به همین دلیل نوه های پسری و دختری هردو ذریه و فرزند زاده انسان محسوب میشوند . روی همین جهت امامان اهل بیت «عیلهم السلام » كه همه از طرف دختر به پیامبر « صلی الله علیه واله » می رسند ( ابناء رسول الله فرزندان پیغمبر میشوند گرچه در زمان جاهلیت چون به زن ارزش قائل نبودند فرزندان دختری را جزء ذریه بحساب نمی آورند. اما اسلام به این تفكر غلط خط بطلان كشیده اتفاقا در زمان ائمه اطهار « علیهم السلام » این موضوع مطرح بوده كه امامان جواب داندان شكنی داده اند .

در كتاب عیون الاخبار در ضمن یك حدیث طولانی كه امام صادق « علیه السلام »با هارون الرشید مباحثه نمودند شنیدنی است : هارون از امام هفتم « علیه السلام» سوال كرد شما امامان خود را فرزند پیامبر میدانید در حالیكه همه میدانیم پیامبر پسر نداشت و فوت كرده بودند ؟ و نسل انسان از طریق پسر است نه دختر و شما فرزندان دختر او هستید ؟ امام موسی بن جعفر « علیه السلام » فرمودند :{ و من ذریته داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون …. و زكریا و یحی و عیسی …} ( 3) امام هفتم پرسیدند پدر عیسی كیست ؟ هارون الرشید گفت: عیسی پدر نداشت امام «علیه السلام » فرمودند : بنابر این اگر او محلق به ذریه پیامبران است از طریق مریم می باشد , ما نیز محلق به ذریه رسول خدا از طریق ماد رمان حضرت فاطمه « سلام الله علیها » هستیم ( 4) و همچنین فخر رازی در تفسیر كبیر خود میگوید « این آیه سوره انعام – 85 – دلالت دارد كه حسن و حسین «علیهم السلام » از ذریه پیامبرند. زیرا ؛خداوند عیسی را از ذریه ابراهیم شمرده است با اینكه تنها از طریق مادر به او مربوط می شود. ( 5)

نتیجه میگریم كه وقتی خدای تبارك و تعالی می فرماید { اطیعوا الله و اطیعوالرسول و اولو الامر منكم …….. }

هم نام پیامبر و امامان «علیهم السلام » و ذریه آنان مد نظر بوده است و دیگر لازم به نام بردن تك تك آنان نیست . مطالعه تفسیر نمونه , در دیار عشق , محمد خوانساری.

مهدی موعود -,علی روانحی مطالعه آن خالی از لطف نیست .

ونكته دیگری را كه نیز می توان بیان كرد این است كه اگر حضرت زهرا« سلام الله علیها » را نامشان در قرآن بیان میشد به صراحت شاید خیلی از مردم حاضر یه ایمان آوردن نمی شدند چون می گفتند این فرمایش از طرف پیامبر است نه خداوند , چون نام دخترش و فرزندان او را ذكر كرده و آنكه اسم انبیاء را ذكر كرده و همه جهت آن است كه از داستانی آنان عبرت و پند می گیرند نه اینكه جهت قرابت مطرح باشد و مربوط به دوران قبل از پیامبر هستند نه معاصر با خود پیامبر البته وجه اول مهم ترین نكته است .

منابع :

1- سوره مباركه انعام , آیه 84

2- سوره مباركه انعام , آیه 85

3- سوره مباركه انعام , آیه 85

4- تفسیر نور الثقلین , ج اول , ص 743

5- تفسیر نمونه , جلد 5 , ص 329

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: نام ها و القاب
موضوع فرعی: نامهای حضرت زهرا(س)
سؤال:نامهای حضرت فاطمه((علیها السلام)) چیست؟

پاسخ:در احادیث، نامهایی برای حضرت فاطمه((علیها السلام)) ذكر شده است; از جمله: صدیقه، زكیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهرا و بتول. صدّیقه كسی است كه از هر جهت راستگو و درست كردار است. زكیّه، یعنی: كسی كه در كمالات دارای رشد است. راضیه، یعنی: راضی به قضای حق تعالی. مرضیه، یعنی: پسندیده خدا و دوستان خدا. محدّثه، یعنی: كسی كه فرشته با او سخن می گفت. زهرا، یعنی: نورانی. طاهره، یعنی: پاك و بتول، یعنی: كسی كه برخلاف دیگر زنان، عادت ماهیانه نمی شود.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: نام ها و القاب
موضوع فرعی: وجه تسمیهء اسامی حضرت زهرا(س)
سؤال:وجه تسمیهء اسامی حضرت زهرا3را بنویسید.

پاسخ:مرحوم صدوق رحمة الله علیه از یونس بن ظبیان روایت كرده است كه حضرت امام صادق 7به یونس فرمود: حضرت زهرا3نزد حق تعالی دارای نُه اسم بوده است :

فاطمه , صدیقه , مباركه , طاهره , زكیه , راضیه , مرضیه , مُحَدَّثه و زهرا.

آن گاه فرمود: می دانی معنای فاطمه چیست ؟ یونس عرض می كند: از معنایش به من خبر ده !

فرمود: فاطمه یعنی بریده شده از همهء بدی ها و زشتی ها.

علامهء مجلسی (ره ) در ذیل ترجمه حدیث فرمود: صدّیقه به معنای معصومه است . مباركه یعنی صاحب بركت درعلم و فضل و كمالات و معجزات و اولاد كرام . طاهره یعنی بری و منزّه از صفات نقصیه . زكیهء یعنی رشد و نمو كننده در كمالات و خیرات . راضیه , یعنی راضی به قضای الهی . مرضیه , یعنی پسندیدهء خداوند متعال و دوستان پروردگار.زهرا یعنی نورانی به نور ظاهری و معنوی و محدثه یعنی كسی كه فرشته با او سخن گفته است .(1)

(پـاورقی 1.محدث قمی , منتهی الآمال , ج 1 ص 96

مركز پاسخگویی: مركز فرهنگی نهاد رهبری در دانشگاه هال
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: دلیل كنیز داشتن حضرت زهرا(س)
سؤال:چرا حضرت زهرا(س) دارای كنیز بودند؟
پاسخ:در همه زمان ها متداول است كسانی كه به علت های گوناگون (مانند متعدد بودن فرزندان، ضعف جسمی، اشتغال به مسائل علمی و…) نیاز به معین دارند، از خدمتكار استفاده كنند. حضرت زهرا(س) نیز با توجه به سن و تعداد فرزندان و مسائل دیگر، چنین نیازی را احساس كرده بودند. كسی كه كارشناس دینی نیست، عقلاً درست نیست كه بگوید من فلان حكم دین را قبول ندارم؛ همان طور كه اگر كسی متخصص در شیمی یا طب نباشد، حق ندارد بگوید من فلان قسمت این علوم را قبول ندارم. در واقع دخالت غیر متخصص در مسائل فنی به بازیچه گرفتن علم است كه مورد قبول هیچ عاقلی نمی باشد.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: نقش حضرت زهرا(س) به عنوان همسر و دختر
سؤال:نقش حضرت زهرا(س) به عنوان همسر در زندگی امام علی(ع) و در زندگی پیامبر(ص) به عنوان دختر را بنویسید.

پاسخ:وجود مقدس فاطمه زهرا(س) هم در زندگی فردی و هم در زندگی اجتماعی و سیاسی پیامبر(ص) و امام علی(ع) نقش داشت كه در ابتدا تأثیر گذاری حضرت زهرا(س) در زندگی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار می گیرد.

پیامبر(ص) در زمانی مبعوث شد كه فضای جامعة جزیره العرب را بت پرستی و حاكمیت فرهنگ جاهلیت فرا گرفته بود.[1] از سوی دیگر مردم جزیره العرب با پیام صلح و آزادی پیامبر مخالف بوده و نسبت به ساحت مقدس او اهانت می كردند.[2] پیامبر در چنین شرایطی احساس تنهایی نموده، نیاز به یار و همراز داشت. خدیجه و ابوطالب به عنوان دو یار وفادار، پیامبر را در انجام وظایف الهی و طیّ مسیر پر فراز و نشیب زندگی كمك می نمودند. با از دست دادن این دو، پیامبر تنها ماند و نیاز به همراز داشت و این یار و همراز جز فاطمه زهرا(س) كسی نبود.

دانشمند ارجمند جعفر شهیدی می نویسد: اكنون فاطمه دیگر دختر خانواده نیست. او جانشین عبدالله، عبدالمطلب، ابوطالب و خدیجه است. امّ ابیها، چه كنیة مناسبی! او باید وظیفة مادرش را عهده دار شود. باید برای پدرش هم دختر و هم مادر باشد… او نمی خواست و یا نتواست به خانه شوهر برود. او نمی خواست پدرش را تنها بگذارد. او می دانست تا آنجا كه می تواند باید در خانه، پدرش را آرامش دهد. اكنون كه پدرش سرپرستی چون ابوطالب و غم خواری چون خدیجه را ندارد، دشمنان بر او گستاخ تر شده اند، و او به دلجویی نیاز دارد [و فاطمة (س) است كه غمخوار پدر است] ….[3]

فاطمه زهرا نه تنها در محیط خانه به پدر آرامش می داد، كه در زندگی اجتماعی و سیاسی او و در انجام رسالت الهی نقش بنیادی داشت و مشاوری امین برای رسول خدا بودو پرستاری پیامبر در جنگ را نیز بر عهده داشت: روزی فاطمه(س) دشمنان را دید كه در حجر اسماعیل نشسته و با هم پیمان می بندند و نقش قتل پیامبر(ص) را طرح می كنند. دختر با هوش و مهربان در حالی كه به شدّت می گریست، فوراً خود را به پدر رسانید و موضوع را به اطلاع رساند تا پیامبر(ص) خود را به نحوی از توطئة آنان نجات دهد.[4]

بدخواهان مكه جرئت و جسارت را به بی نهایت رسانده و با مقام رسالت به گونهای رفتار می كردند كه یكی از دشمنانش بر سر و روی پیامبر خاكروبه ریخت و آن حضرت با ظاهر خاك آلوده و افسرده به خانه آمد. فاطمه(س) با محبت تمام به استقبال پدر آمد و در حالی كه خیلی متأثر بود و گریه می كرد، آب آورد و گرد و غبار چهرة پیامبر را شست. پیامبر فرمود: دخترم، نگران مباش، زیرا خدا مدافع من است و مرا بر دشمنان پیروز می گرداند.[5]

فاطمه زهرا(س) از پیامبر در برخی از جنگ ها پرستادی می نمود. واقدی مینویسد: در جریان جنگ احد به زهرا(س) خبر رسید كه به پدرش رسول خدا آسیبی رسیده و دشمن سنگی بر صورت پیامبر(ص) زده و صورت حضرت زخمی و خونین شده است. حضرت با دسته ای زنان به ازمگان اُحد رفته و حضرت زهرا(س) جراحت پدر را شست و شو داد و آن را مداوا نمود.[6]

امام علی(ع) نیز گزارش نمود:ما در خدمت پیامبر(ص) بودیم و در حال كندن خندق (در جنگ احزاب) فاطمه قطعه نانی خدمت رسول آورد و به حضرت داد و پیامبر فرمود: این اولین غذایی است كه پس از سه دور به پدرت رسیده است.[7]

از آنچه گذشت، استفاده می شود كه فاطمه زهرا(س) نقش بنیادی در زندگی فردی، سیاسی و اجتماعی حضرت داشته است. كنیة امّ ابیها گرچه علاقه و جایگاه فاطمه زهرا(س) نزد پیامبر(ص) را می رساند، ولی حكایت از نقش بنیادی فاطمه زهرا(س) در زندگی حضرت دارد. از سوی دیگر دشمنان تصور می كردند كه محمد بن عبدالله ابتر بوده و نسل او قطع خواهد شد، ولی غافل از این كه وجود مقدس زهرا(س) یاد و خاطرة پیامبر(ص) را در تاریخ جاودانه نمود: إنّا اعطیناك الكوثر. فصلّ لربّك وانحر. انّ شانك هو الابتر.[8]

مصطفی را وعده داد الطاف حق گر بمیری تو، نمیرد این سبق

رونقت را روز روز افزون كنم نام تو بر زرّ و بر نقره زنم[9]

فاطمه زهرا(س) در زندگی امام علی(ع) نیز نقش بنیادی داشت. تأثیر گذاری یك زن در زندگی شوهر آن گاه ظهور می كند كه زن برای شوهر خود احترام قایل بوده، تقاضای غیر منطقی از شوهر نداشته و فرزندان صالح تحویل جامعه دهد. از سوی دیگر از حقوق سیاسی و اجتماعی شوهر دفاع نموده و تا آخرین لحظة زندگی هزار شوهر باشد. فاطمة زهرا(س) در تمام ابعاد زندگانی علی(ع) تأثیر گذار بود، زیرا وی دربرقراری آرامش در خانه، و عدم تقاضای غیر منطقی از علی(ع) و تربیت فرزندان علی(ع) نقش اساسی ایفا نمود. از سوی دیگر فاطمة زهرا(س) در سختی ها و دردهای علی(ع) شریك بود. صبح یكی از روزهایی كه علی(ع) و فاطمه(س) در كنار هم بودند، علی(ع) برای رفع گرسنگی شدید خود غذایی از همسرش طلب نمود. زهرا(س) گفت: خود دو روز است كه چیزی نخورده ام و هر چه در خانه بود، برای شما و فرزندان آوردم. علی(ع) فرمود: چرا مرا از این امر آگاه نكردی. زهرا(س) پاسخ داد: از خدای خودشرم كردم كه چیزی از تو بخواهم كه انجام آن برایت دشوار باشد.[10]

فاطمه زهرا(س) با تربیت فرزندانی مانند امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و زینب(س) یاد و خاطرة علی(ع) را در جهان زنده نگه داشت. به رغم آن كه علی(ع) یكی از شخصیت های جهان اسلام بود، ولی تحویل فرزندان صالح و تأثیر گذار مانند امام حسن(ع) و امام حسین(ع) شخصیت جهانی امام را چند برابر كرد. یكی از نویسندگان در خصوص تأثیر گزاری فاطمه زهرا(س) بر زندگی امام علی(ع) می نویسد:

فاطمه زهرا(س) در تمام مبارزات همسرش، اعم از مبارزات سیاسی و جنگ های نظامی، مایة امید و دلگرمی او بود؛ در غیاب شوهر، خانه و فرزندان او را به خوبی اداره می كرد؛ با اشتیاق به انتظار بازگشت شوهر از جنگ می نشست و تمام سعی و كوشش خود را در راه آسایش او به كار می برد، به طوری كه، وقتی علی(ع) بر می گشت و ساعتی را در میان خانواده اش می گذراند، تمام خستگی های حاصل از جنگهای طاقت فرسا، از تن او می رفت و با خیال آسوده، خود را آمادة نبردهای آینده می نمود. وقتی علی(ع) از جبهه باز می گردد، فاطمه(س) به استقبال او می رود و با روی گشاده و لبخند حاكی از رضایت و افتخار به او می نگرد. لباس و شمشیر خون آلود او را می شوید و از حوادث میدان جنگ از او می پرسد و بدین وسیله نقش در جهان و تقویت رواین شوی مجاهدش، ایفا می كند.[11]

نقش عمده فاطمه زهرا(س) در دفاع او از ولایت و حق علی بروز نمودفاطمه زهرا(س) به دفاع از ولایت پرداخت. حضرت در چندین مرحله از حق امام علی(ع) دفاع نموده و علیه ابوبكر فعالیت های سیاسی نمود. هنگامی كه عمر به دستور ابوبكر جهت بیعت گرفتن از علی به خانة امام هجوم برد، فاطمه زهرا(س) در برابر ستم آنان مقاومت نموده، از علی(ع) كرد.[12]

از سوی فاطمه زهرا(س) در مسجد مدینه در حضور مهاجران و انصار به ایراد سخن پرداخت و ابابكر را نكوهش نمود و حقانیت اهل بیت(ع) را برای همگان بیان كرد.[13]

یكی از نویسندگان اهل سنت می نویسد: علیّ كرّم الله وجهه) فاطمه را بر مركبی سوار نمود و شبانه در خانه های مهاجر و انصار می رفتند و از آنان یاری می خواستند، ولی مهاجر و انصار می گشتند: ای دختر رسول خدا، بیعت ما با ابوبكر تمام شد.[14]

همچنین فاطمه زهرا(س) در بستر بیماری برای زنان مهاجر و انصار كه برای عبادت حضرت آمدند، به ایراد خطبه پرداخت و به آنان فهماند كه مهاجر و انصار سفارش های پیامبر را دربارة اهل بیت نادیده گرفتند، از این رو از آنها انتقاد نمود.[15]

حضور فاطمه زهرا(س) در كنار علی(ع) موجب شد كه علی(ع) زیاد احساس تنهای نكرده و فاطمه (س) قوّت قلبی برای او باشد؛ از این رو برخی مورخان عقیده دارند، تا زمانی كه فاطمه زهرا(س) زنده بود، علی(ع) با ابابكر بیعت نكرد.[16]

مبارزات سیاسی فاطمه زهرا (س) علیه خلفا اختصاص به زمان حیات او نداشت و حضرت با اتخاذ راهكارهای مفید، مبارزات خود علیه خلفا را ادامه داد و عملاً به دفاع از ولایت پرداخت؛ زیرا فاطمه زهرا (س) وصیت نمود كه قبر او مخفی بوده[17] و خلفا در تشییع جنازة او شركت نكنند.[18] این وصیت نامة سیاسی و الهی رویكرد سیاسی حضرت زهرا (س) را در طول تاریخ مشخص می كند، زیرا او با این وصیت اعلام نمود كه خلفا حق علی (ع) را غصب نموده و نسبت به فاطمه زهرا(س) نیز ستم روا داشته شده اند. از سوی دیگر مخفی بودن قبر دختر پیامبر خدا حكایت از آن داردكه فاطمه زهرا(س) در صدد بوده است كه افكار عمومی آینده جهان اسلام را نسبت به حقانیت امام علی(ع) و خاندان پیامبر جلب نموده و این پرسش را به وجود آورد كه چرا قبر دخت پیامبر اسلام ـ با آن عظمت ـ مخفی باشد؟ فاطمه زهرا(س) نقش بنیادی در ابعاد زندگانی امام علی(ع) داشته است. چگونگی تعادل و رفتار فاطمه زهرا(س) و علی(ع) در آخرین لحظات زندگی فاطمه زهرا(س) نشان از تأثیر گذاری فاطمه زهرا(س) در زندگی امام علی(ع) دارد. در آخرین لحظات زندگی فاطمه زهرا(س) حضرت به علی (ع) گفت: هنگام فراق نزدیك است. سخنانی دارم كه می خواهم با تو بگویم. علی(ع) فرمود: آنچه دلت می خواهد بگو. دخت پیامبر گفت: ای پسر عم! از شروع زندگی ام با تو در هیچ اموری مخالفت نكردم، و هرگز از من دروغ و خیانت، سر نزد. علی(ع) در حالی كه او را تصدیق می كرد، گفت: تو با تقواتر و متواضع تر از آن هستی كه من تو را برای چنین امری سرزنش كنم. آن چقدر جدایی و دوری از تو برای من دشوار خواهد بود! مصیبت پیامبر برایم زنده می شود و از دست دادن تو برایم بسیار سخت است و از این ماتم به خدای خود پناه می برم. فراق تو آن قدر سخت و تلخ است كه تحمل آن برای علی مشكل است. مصیبتی كه هیچ چیز نمی تواند آن را جبران كند. این دردی است كه درمانی برای آن نمی بینم. پس علی(ع) با فاطمه زهرا(س) گریستند.[19] گریة فاطمه برای تنهایی علی(ع) و اشك علی(ع) برای از دست دادن یار و حامی وفادار.[20]

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: نحوه زندگانی و شخصیت حضرت زهرا(س)
سؤال:درباره زندگانی و شخصیّت حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) توضیح دهید.

پاسخ:پدر بزرگوار حضرت فاطمه((علیها السلام)) رسول گرامی اسلام و مادر گرامیش حضرت خدیجه كبری((علیها السلام)) است. آن حضرت در روز بیستم جمادی الآخر سال دوّم یا پنجم بعثت دیده به جهان گشود. حضرت صادق((علیه السلام)) فرمود: «فاطمه((علیها السلام)) نُه نام دارد: فاطمه، صدیقه، مباركه، طاهره، زكیه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا.» و فرمود: «اگر امیرالمؤمنین((علیه السلام)) با او ازدواج نمی كرد او كفو و مانندی در روی زمین تا روز قیامت نبود.» از این روایت شریف استفاده می شود كه مقام حضرت زهرا((علیها السلام)) از تمام پیامبران گذشته برتر و بالاتر است.

رسول خدا((صلی الله علیه وآله)) درباره ی وی فرمود: «فاطمه پاره تن من است. هر كه او را شاد گرداند مرا شاد گردانیده و هر كه او را آزار دهد مرا آزار داده است. فاطمه نزد من عزیزترین كس است.»

نیز در روایتی از عایشه نقل شده است كه: «كسی را در گفتار و سخن به رسول خدا((صلی الله علیه وآله)) شبیه تر ندیدم. چون فاطمه((علیها السلام)) به نزد آن حضرت می آمد. به او مرحبا

ـ1565ـ

می گفت و دستهای او را می بوسید و در جای خود می نشانید.» همچنین در روایتی آمده است كه روزی رسول الله((صلی الله علیه وآله)) از اصحاب خود سؤال كردند كه در چه حالی زن به خدا نزدیكتر است. اصحاب آن حضرت نتوانستند جوا دهند. هنگامی كه فاطمه((علیها السلام)) این مطلب را شنید، عرض كرد: «حالتی كه زن به خدا نزدیكتر است این است كه ملازم خانه خود باشد و از خانه بیرون نرود.» حضرت فرمود: «فاطمه پاره تن من است.»

فاطمه زهرا((علیها السلام)) پس از وفات پدر بزرگوارش چندان زندگی نكرد. آن حضرت بر طبق بعضی از روایات 75 روز و بر طبق برخی دیگر 95 روز پس از رحلت رسول خدا((صلی الله علیه وآله)) دارفانی را وداع گفت. آن بانوی بزرگوار در این مدّت كم از منافقین و غاصبین خلافت رنجها و مصیبتهای بسیاری دید.

مركز پاسخگویی: جامعة الزهراء
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: مقدار مهریة حضرت زهرا(س) به مقدار روز
سؤال:در رابطه با مقدار مهریة حضرت زهرا(س) به روز، سؤالاتی صورت گرفته، با تحقیقاتی كه در رابطه با نقره صیرفی متخصصین این امر و غیره انجام شده، گاهی حدود همان 40 سكه طلا، یا طبق بعضی نظرات كمتر و بیشتر میشود. لطفاً چنانچه در این زمینه به نتیجه و پاسخ صحیحی دسترسی پیدا شده با دلیل آن مبذول فرمایید.

پاسخ:در زمان ظهور اسلام و تا مدتی بعد از اسلام دو نوع سكه هرقلی و كسروی از روم و ایران به صورت درهم و دینار در عربستان رایج بوده است. و در زمان عبدالملك به راهنمایی امام باقر(ع) اولین سكة اسلامی ضرب گردید.

وزن دینار همواره ثابت و برابر یك مثقال 18 نخودی طلا بوده است كه وزنی در حدود 515/3 گرم داشته است. اما وزن درهم متفاوت بوده بعضی از دراهم 20 قیراط ]قیراط معادل وزن 3 دانه جو متوسط[ بعضی 12 و برخی 10 قیراط نقره بوده است.

وزن درهم مسكوك در زمان عبدالملك 6 دانق بوده كه 4/2 گرم میشود و اگر با نخود بسنجیم 6/12 نخود برابر 4607/2 گرم میشود.

و اما رابطه ارزشی دینار و درهم در زمان صدر اسلام هر دینار برابر 10 درهم بوده است و این معنا را میتوان از بعضی روایات به دست آورد كه از جملة آن صحیحه عبدالرحمن بن حجاج(83): كان علیٌ(ع) یقول: «الدیةُ الفِ دینار و قیمة الدینار عشرة دراهم». دیه كامل هزار دینار است و هر دینار برابر 10 درهم میباشد. اما در صحیحه عبدالله بن سنان(84): «فالدیّه اثنا عشر الفاً… فدراهم بحسب ذلك اثنا عشر الفاً» آمده است كه ارزش هر دینار برابر 12 درهم میگردد و بعید نیست نسبت به نوع درهمها تفاوت كرده باشد. به هر حال بنا بر صحیحه عبدالرحمن بن حجاج و غیر آن معادل ارزشی 500 درهم مهریة حضرت زهرا(س) برابر 50 دینار 18 نخودی طلا و 5/37 مثقال صیرفی طلا میگردد.
-83 وسایل الشیعه، ج 19، ص 141، باب 1، حدیث 1.

-84 وسایل الشیعه، ج 19، ص 141، باب 1، حدیث 9.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: شمه ای از مراسم عروسی حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س)
سؤال:شمه ای از مراسم عروسی حضرت علی (ع) و زهرا (س) را بیان كنید؟
پاسخ:زنان مهاجر و انصار دور ناقه دختر پیامبر را گرفتند و به خانه شوهر رساندند.

پیامبر به شخصیت بر جسته ای, مانند سلمان دستورداد كه مهار شتر زهرا را بگیرد و بكشد و از این طریق جلالت دختر خود را اعلام دارد. شیرینتر از همه لحظهای بود كه داماد و عروس به حجله رفتند, در حالی كه هر دو از كثرت شرم به زمین مینگرستند. پیامبر وارد شد, ظرف آبی به دست گرفت, به عنوان تفأل بر سر و بر اطراف بدن دختر پاشید. زیرا آب مایه حیات است و در حق هر دو دعا فرمود:

اللهُم هذِهِ إِبنَتِی وَ اَحَبُّ الخَلْقِ إلَی الّلهُمَّ وَهذا أخی واَحَبُّ الخَلقِ إلَی اللهُمَّ اجعَلْهُ وَلیا وَ….

پرودگارا! این دختر من و محبوب ترین مردم نزد من است. پروردگارا! علی گرامی ترین مسلمانان نزد من است. خداوندا, رشته محبت آن دو را استوارتر فرما…

فروغ ابدیت- ج1
آیت الله جعفر سبحانی

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: سن ازدواج حضرت زهرا(س)
سؤال:آیا حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) در سنّ نه سالگی یا 19 سالگی یا 23 سالگی ازدواج كرد؟

پاسخ:مشهور این است كه حضرت فاطمه((علیها السلام)) در سنّ 9 سالگی ازدواج كرد كه این مطلب امر عجیبی نیز نیست; زیرا، صرف نظر از امتیازات و ویژگیهای آن بانوی گرامی، مقتضای آب و هوای حجاز این بوده است كه دختران در این سن آمادگی برای ازدواج پیدا می كردند.

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلام
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: زندگی نامه حضرت زهرا(س) به طور مختصر
سؤال:زندگی نامه حضرت زهرا(س) را به طور مختصر بنویسید.

پاسخ:فاطمه(س) دختر پیامبر(ص) و مادرش خدیجه(س) بود. گر چه عمر شریف او كمتر از دو دهه بود، اما بانویی است كه به نوشته حضرت امام(ره): از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است. زنی كه در حجرهای كوچك خانهای محقر، انسان هایی تربیت كرد كه نورشان از بسیط خاك تا آن سوی افلاك و از عالم ملك تا آن سوی ملكوت اعلی میدرخشد.(1)

امام صادق(ع) برای حضرت زهرا(س)، نه نام ذكر كرده است: فاطمه، صدیقه، مباركه، طاهره، زكیه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا.

وی در سال پنج بعثت در مكه متولد شد و 18 سال و هفتاد و پنج روز زندگی كرد.

ولادت او در بیستم جمادی الثانی و شهادت او در 13 جمادی الاولی یا 3 جمادی الثانی واقع شد.

در سن حضرت(س) و سال تولد و وفات ایشان اختلاف نظر وجود دارد .

فضائل و مناقب آن بزرگوار از زهد و عبادت و علم و تقوا و عصمت فراوان است.

عایشه میگوید: هیچ كس را ندیدم كه در گفتار و سخنوری به اندازه فاطمه زهرا(س) به پیامبر(ص) شبیهتر باشد، هرگاه بر پدر وارد میشد، حضرت به وی خوش آمد میگفت و دستش را میبوسید و او را به جای خویش مینشاند و چون پیامبر(ص) به خانه او میرفت، وی به استقبال پدر میآمد و دست پدر را میبوسید.(2)

پیامبر(ص) هرگاه از سفر یا جنگی باز میگشت، پس از این كه در مسجد دو ركعت نماز میخواند، نخست به خانه فاطمه میرفت و سپس به خانه خود.(3)

پیامبر (ص) فرمود: فاطمه(س) پاره تن من است. آن كه او را بیازارد، مرا آزرده و دشمنی با او دشمنی با من است.(4)

خطبه معروف حضرت زهرا(ص) بعد از غصب فدك معروف است. بعد از فوت رسول خدا(ص) آن حضرت را آزار دادند و به خانه او حمله كردند و او را كتك زدند و در خانهاش را آتش زدند. آن حضرت از بعضی صحابه راضی نبود وصیت كرد شبانه او را دفن كنند. هنوز قبر آن حضرت مخفی است.(4)

1 - غذرا انصاری، جلوههای رفتاری حضرت زهرا(س)، ص 5.

2 - معارف و معاریف، ج 7، ص 686، به نقل از سفینه البحار.

3 - همان، به نقل از كنز العمال، ج 1، ص 304.

4 - همان.

5 - همان، الامامة و السیاسیه، ج 1، ص 13.

مركز پاسخگویی: موسسه در راه حق
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: زندگانی و شخصیّت حضرت فاطمه زهرا ( س )
سؤال:درباره زندگانی و شخصیّت حضرت فاطمه زهرا ( س ) توضیح دهید .
پاسخ:پدر بزرگوار حضرت فاطمه ( س ) رسول گرامی اسلام و مادر گرامیش حضرت خدیجه كبری ( س ) است . آن حضرت در روز بیستم جمادی الآخر سال دوّم یا پنجم بعثت دیده به جهان گشود . حضرت صادق ( علیه السلام ) فرمود : « فاطمه ( س ) نُه نام دارد : فاطمه ، صدیقه ، مباركه ، طاهره ، زكیه ، راضیه ، مرضیه ، محدثه و زهرا . » و فرمود : « اگر امیرالمؤمنین ( علیه السلام ) با او ازدواج نمی كرد او كفو و مانندی در روی زمین تا روز قیامت نبود . » از این روایت شریف استفاده می شود كه مقام حضرت زهرا ( س ) از تمام پیامبران گذشته برتر و بالاتر است .
رسول خدا ( ص ) درباره ی وی فرمود : « فاطمه پاره تن من است . هر كه او را شاد گرداند مرا شاد گردانیده و هر كه او را آزار دهد مرا آزار داده است . فاطمه نزد من عزیزترین كس است . »
نیز در روایتی از عایشه نقل شده است كه : « كسی را در گفتار و سخن به رسول خدا ( ص ) شبیه تر ندیدم . چون فاطمه ( س ) به نزد آن حضرت می آمد . به او مرحبا می گفت و دستهای او را می بوسید و در جای خود می نشانید . » همچنین در روایتی آمده است كه روزی رسول اللَّه ( ص ) از اصحاب خود سؤال كردند كه در چه حالی زن به خدا نزدیك تر است . اصحاب آن حضرت نتوانستند جواب دهند . هنگامی كه فاطمه ( س ) این مطلب را شنید ، عرض كرد : « حالتی كه زن به خدا نزدیك تر است این است كه ملازم خانه خود باشد و از خانه بیرون نرود . » حضرت فرمود : « فاطمه پاره تن من است . »
فاطمه زهرا ( س ) پس از وفات پدر بزرگوارش چندان زندگی نكرد . آن حضرت بر طبق بعضی از روایات 75 روز و بر طبق برخی دیگر 95 روز پس از رحلت رسول خدا ( ص ) دار فانی را وداع گفت . آن بانوی بزرگوار در این مدّت كم از منافقین و غاصبین خلافت رنجها و مصیبتهای بسیاری دید .

مركز پاسخگویی: دفتر تبلیغات اسلامی
موضوع اصلی: نحوه زندگانی
موضوع فرعی: پرستاری حضرت زهرا (س) از پیامبر در جنگ احد
سؤال:آیا در جنگ احد، حضرت زهرا(س) پرستار پیامبر بود یا پرستار كلیه سربازان بود؟

پاسخ:در تاریخ آمده است: به زهرا(س) خبر دادند كه در جنگ آسیب دیده است و سنگی به چهره او رسیده و چهرهاش را خونین ساخته است.

با دستهای از زنان برخاست. آب و خوردنی برداشتند و به محل جنگ آمدند. مجروحان را آب دادن و زخمهای آنها را بستند. فاطمه(س) جراحت پدر را شست و شو داد. خون بند نمیآمد؛ پاره بوریایی را سوزانیدند و خاكستر آن را بر زخم نهادند تا جریان خون قطع شد. واقدی نوشته است: شمار زنان چهارده نفر بود(1).

1 - سید جعفر شهیدی، زندگانی فاطمه(س)، ص 78، به نقل از مفازی واقدی، ص 249 و اناب الاشراف، ص 324.

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: ولادت
موضوع فرعی: ولادت حضرت فاطمه (علیها السلام )
سؤال:زنانی كه در وضع حمل حضرت خدیجه، هنگام ولادت حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام))به كمك وی آمدند چه كسانی بودند؟

پاسخ:چهار زنی كه هنگام ولادت فاطمه((علیها السلام)) برای كمك به حضرت خدیجه((علیها السلام)) آمدند چنانكه در حدیث آمده عبارتند از: ساره، همسر حضرت ابراهیم((علیه السلام)); آسیه، همسر فرعون، كه زنی بسیار شایسته بود; مریم، دختر عمران و كلثوم، خواهر حضرت موسی((علیه السلام)).

مركز پاسخگویی: تبیان
موضوع اصلی: ولادت
موضوع فرعی: تاریخ تولد حضرت زهرا(س)
سؤال:تاریخ تولّد حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) چه زمانی است و قبر آن بزرگوار در كجاست؟

پاسخ:حضرت فاطمه زهرا((علیها السلام)) در روز بیستم جمادی الثانی، سال دوّم یا پنجم بعثت از حضرت خدیجه((علیها السلام))متولّد شد. محل قبر آن حضرت مشخص نیست; ولی احتمال دارد كه در یكی از سه محل باشد: قبرستان بقیع; مسجد النبی((صلی الله علیه وآله))، كنار قبر پیامبر((صلی الله علیه وآله))، كه خانه ی خود آن حضرت بوده است; مسجدالنبی((صلی الله علیه وآله)) بین قبر و منبر. شیعیان و اردتمندان آن حضرت هم در هر سه مكان مذكور ایشان را زیارت می كنند.